Phenotypic diversity of winter bread wheat landraces in Turkey | Türkiye kışlık yerel ekmeklik buğday çeşitlerinde fenotipik çeşitlilik

إنجليزي. Winter bread wheat landraces are gradually disappearing in Turkey, because of spreading of new registered cultivars. This study was conducted to evaluate genetic diversity of seven quantitative characters in winter bread wheat landraces. Landraces were collected from seven regions (22 provinces) of Turkey. Landraces were grown under rainfed conditions according to Augmented Design with three repeated check cultivars in 2002-2003 growing season. Using the frequencies of each phenotypic class within a character Shannon-Weaver diversity index (H') was employed to estimate and analyzed the diversity on the basis of seven regions and 22 provinces. The results revealed the presence of a wide range of variability among winter bread wheat landraces across regions, which possess high levels of variability for grain yield of per plant (H' =0.82), thousand kernel weight (H'=0.78). These landraces must be considered as a reservoir of genes that plant breeders need in their winter wheat improvement programs in Turkey.

اللغة التركية. Türkiye'de kışlık yerel ekmeklik buğday çeşitleri, yeni geliştirilen çeşitlerin yayılmasıyla giderek kaybolmaktadır. Bu araştırma Türkiye'nin yedi bölgesinden (22 il) toplanan 307 kışlık yerel ekmeklik buğday popülasyonunda, 7 kantitatif karakter bakımından genetik çeşitliliğin belirlenmesi amacıyla, Konya kuru koşullarında 2002_2003 yetiştirme sezonunda Augmented Deneme Deseni'ne göre, 3 standart çeşit kullanılarak yürütülmüştür. Yedi bölge ve yirmi iki ile göre, incelenen karakterlere ait fenotipik gruplar oluşturulmuş ve fenotipik gruplar kullanılarak Shannon-Weaver çeşitlilik indeksi hesaplanmıştır. İncelenen karakterlerin çoğunluğunda yüksek oranda genetik çeşitlilik belirlenirken, en yüksek genetik çeşitlilik değerleri tek bitki tane verimi (H'=0.82) ve bin tane ağırlığında (H'=0.78) belirlenmiştir. Yerel kışlık ekmeklik buğdaylar bu özellikleri ile bitki ıslahçıları için önemli genetik potansiyel taşıdığından, Türkiye kışlık ekmeklik buğday ıslah programlarında daha etkin kullanılmalıdır.