Determination of first crop peanut varietes and lines in Çukurova Region | Çukurova bölgesinde ana ürüne uygun yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) çeşit ve hatlarının belirlenmesi

إنجليزي. The Çukurova Region having special elevation and soil type hosts many crops in terms of variability of product and high yield capacity. Groundnut requiring special growing conditions can be grown as main crop as well as 2nd crop after wheat. The 83 % of total peanut production of Turkey is gotten in the region. Because of bigger lack of crop oil and big amount of import of row oil has been done each year in our country, production of oil crops and developments of new varieties are inevitable. Since groundnut seeds contains high amount of oil, peanut is one of the alternatives that we can apply for in to meet lack of oil demand in Turkey. In this project, NC-7 and Çom varieties grown widely in this region for many years have been taken as standards cultivars and 80 variety and candidates were tested for 4 years in variety yield trials in two locations. Randomized Complete Block Design was used with three replications in the experiments. Row spacing was 70x25 cm apart and 5 kg/da. N and 5 kg/da. P fertilization was done as recommended. Each plot had 4 crop rows at planting and 2 of centering rows were harvested. At this study crop growth type, seed coat color, flower color, seed number per capsule, % seed rate, 100 grain weight (gr), seed number per crop, yield per crop, capsule yield/da and oil rate of seeds were tested. As a result, GK-3 and VAC-92R American originated lines have shown grater yield performance than standard varieties. These two candidates can be used as material in breeding programs in future and they are going to be presented to variety registration process very soon.

اللغة التركية. Çukurova Bölgesi iklim, yükselti, toprak yapısı bakımından yüksek verim alınması ve ürün çeşitliliği nedeniyle birçok ürüne ev sahipliği yapmaktadır. Yetiştirilmesi özel şartlar isteyen yerfıstığı bitkisi, ana ürün ve ikinci ürün olarak tarımı başarıyla yapılmakta ve Türkiye Üretiminin % 83'i bu bölgede gerçekleştirilmektedir. Ülkemizin bitkisel yağ açığının büyük olması ve her yıl büyük oranlarda ham yağ ithalatının yapılıyor olması yağ bitkileri üretiminin ve çeşitlerinin geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Yerfıstığı, tohumlarında yüksek oranda yağ bulunması nedeniyle Türkiye'deki bitkisel yağ açığını kapatmada başvurabileceğimiz önemli yağ bitkilerinin başında gelmektedir. Bu proje ile halen bu bölge uzun yıllardan beri ekilmekte olan NC-7 ve ÇOM çeşitleri standart çeşit olarak kullanılmış olup temin edilen 80 çeşit ve hat 4 yıl süresince iki lokasyon da çeşit verim denemelerine alınmıştır. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuş olup sıklık 70X25 cm ve atılan gübre dozu 5 kg/da azot ve5 kg/da fosfor şeklinde olmuştur. Materyaller 4 sıralı olarak ekilmiş olup orta iki sıralar hasat yapılmıştır. Bu çalışmada bitki gelişme formu, tohum kabuğu rengi, çiçek rengi, kapsülde tohum sayısı,tohum oranı (%), 100 tohum ağırlığı,(gr), bitki başına tohum sayısı, bitki başına verim, dekara kapsül verimi ve tohumda yağ oranı incelenmiştir. Bu çalışmalar neticesinde, GK-3 ve VAC-92R pedigri ismine sahip Amerikan orijinli iki adet materyal standart çeşitlerden üstün verim performansı göstermiştir. Bunlar ileriki yıllarda melezleme çalışmalarında ıslah materyali olarak kullanılabilecek, gerekli prosedürler tamamlanabildiği takdirde çeşit tescile sunulacaktır.