Evaluation of fumonisin from the perspective of human and environmental health formed after fungal infections in corn plants (Zea Mays L.) | Mısırda (Zea Mays L.) fungal enfeksiyonlar sonucu oluşan fumonisinlerin insan ve çevre sağlığı açısından değerlendirilmesi

إنجليزي. Fusarium species causing diseases on corn plants and their toxic metabolites are one of the most commonly investigated subjects. Fusarium moniliforme (Sheldon) [(=F. verticillioides (Saccardo) Nirenberg, teleomorph Gibberella moniliformis (Wineland) (=G. fujikuroi (Sawada Ito in Ito & Kimura, mating population A)] is one of the toxin producing fungi that causes toxicity in human and animals as a result of consumption of contaminated corn and corn products. Fumonisin B1 (FB1), formed as a result of contamination in corns, has high toxicity and globally, it is regarded as highly dangerous. Although there are many factors effecting the formation of the toxin, environmental factors are one of the preceding factors. In this review, the impact of fumonisins produced by Fusarium moniliforme and Fusarium proliferatum (Matsushima) Nirenberg (teleomorph: Gibberella intermedia) on corn plants, and their mode of action, legislation in our country and in the world, their importance for human and animal health as well as their detoxification strategies are summarized.

اللغة التركية. Mısırda hastalıklara neden olan Fusarium spp. ve bunların oluşturdukları toksik metabolitler, üzerinde oldukça çalışılan araştırma konuları arasındadır. Fusarium moniliforme (Sheldon) [(=F. verticillioides (Saccardo) Nirenberg, teleomorph Gibberella moniliformis (Wineland) (=G. fujikuroi (Sawada Ito in Ito & Kimura, mating population A)] mısırda toksin üreten en yaygın fungus olup, mısır ve mısıra dayalı ürünlerin tüketilmesi sonucunda insan ve hayvanlarda önemli toksikozlara neden olmaktadır. Mısırda kontaminasyonun büyük bir kısmını oluşturan Fumonisin B1 (FB1)'in yüksek toksik etkiye sahip olduğu araştırıcılar tarafından rapor edilmiş olup, global olarak tehlike sınırı düzeyinde bulunmaktadır. Toksin oluşumunu etkileyen çok sayıda faktör bulunmakla beraber, çevresel faktörler en önde gelenler arasındadır. Bu derlemede, mısır bitkisinde Fusarium moniliforme ve Fusarium proliferatum (Matsushima) Nirenberg (teleomorph: Gibberella intermedia), tarafından üretilen fumonisinlerin insan ve hayvan sağlığı açısından önemi, etki mekanizmaları, bu toksine yönelik dünyada ve ülkemizde uygulanan yasal düzenlemeler, fumonisinlerin detoksifikasyon stratejileri konularında yapılan çalışmalar özetlenmiştir.