Bitkilerin Kuraklık Stresine Tepkilerinde Bilinenler ve Yeni Yaklaşımlar

اللغة التركية. Bu derleme, bitkilerin kuraklık stresine karşı gösterdikleri kompleks fizyolojik ve metabolik tepki mekanizmaları hakkında bilinenleri özetlemek, en etkin yaklaşımları vurgulamak ve tarımsal anlamda önemi olan bitkilerin kuraklık toleransını arttırmak amaçlı çalışmalar için kullanılabilecek olan yeni yaklaşımları değerlendirmek amacını taşımaktadır. Kuraklık, tarımsal üretimde ciddi verim kayıplarına neden olan etmenlerin başında gelmektedir. Küresel ısınmaya bağlı olarak beklenen şiddetli kuraklık olayları, tarımsal anlamda kullanılan bitkilerin kuraklık toleranslarının arttırılması yolunda ciddi adımların acil olarak atılmasının gerekliliğini bir kez daha gözler önüne koymaktadır. Hareket edemeyen canlılar olan bitkiler, kuraklık, sıcaklık, tuzluluk ve aşırı yağış gibi abiyotik stres koşullarına büyüme ve gelişmeleri en az zarar görecek şekilde fizyolojik ve metabolik değişikliklerle tepki vermektedirler. Ancak, abiyotik stres koşullarında meydana gelen bu değişiklikler, karmaşıklıklarından dolayı uzun yıllardır üzerinde çalışılıyor olmasına rağmen halen tam olarak anlaşılamamıştır. Bu da, bitki kuraklık stres tepkisini anlamak ve tarımsal anlamda önemi olan bitkilerin stres toleransını arttırmak amaçlı çalışmalarda yeni yaklaşımlar kullanılmasını gerektirmektedir. Karşılaştırmalı genomik ve tranksriptomik çalışmaların yapılması, bitki kuraklık stres tepkisinde miRNA’ların oynadıkları rollerin anlaşılması, toleransları daha yüksek olan yabani genotiplerin mekanizmalarının aydınlatılması ve bitki stres adaptasyonunda epigenetiğin rolünün ortaya konulması öncelikler arasında yer almaktadır. Bu bilgilerin klasik ıslah çalışmalarıyla entegrasyonu, doğada gerçekleşen çoklu abiyotik stres koşullarına dayanıklı bitkilerin geliştirilebilmesi için en önemli aşamadır.