Aydın İli Zeytin Alanlarında Zeytin Sineği (Bactrocera oleae (Gmelin)) (Diptera: Tephritidae)’ nin Populasyon Değişimleri ve Zararı

اللغة التركية. Bu çalışma ile Aydın ili Umurlu, Dalama ve Çakmar mahallelerinden seçilen üç zeytin bahçesinde Zeytin sineği (Bactrocera oleae (Gmelin)) (Diptera: Tephritidae)’ nin mevsim içinde ortaya çıkış zamanı, populasyon değişimi ve meyvelerdeki bulaşıklılık oranı belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada her bir bahçeye birer adet %2 diamonyum fosfat içeren McPhail (McPhail) ve feromon kapsüllü görsel sarı yapışkan tuzak (feromon), ayrıca üçer adet içerisine amonyum asetat konulmuş epondorf tüplerin monte edildiği görsel sarı yapışkan tuzaklar (AA) asılmıştır. Çalışma 2009-2011 yılları arasında yürütülmüş ve tuzaklar haftalık olarak kontrol edilmiştir. Yapılan populasyon takibi çalışmaları sonucunda tuzaklarda ilk ergin sinekler genel olarak Ekim ayının ortalarında yakalanmış ve mevsim süresince devam etmiş ve Aralık ayının ortalarına doğru popülasyonun sıfır düzeyine indiği gözlemlenmiştir. Örnekleme alanlarında Zeytin sineği populasyonu çok düşük düzeylerde seyretmiştir. Ancak popülasyonun maksimuma ulaştığı 2009 yılında Umurlu’ daki bahçede daha yüksek bir popülasyon ortaya çıkmış ve 30 Ekim 2009 tarihinde feromon tuzakta 307,0 birey/tuzak birey saptanmıştır. Popülasyon düzeyleri aynı tarihte aynı bahçede McPhail tuzakta 70,0 birey/tuzak, AA tuzaklarda ise ortalama 51,3 birey/tuzak olarak belirlenmiştir. Meyvelerde en fazla bulaşıklılık oranı ise yine aynı yıl %17,2 olarak Umurlu’da bulunmuştur. Aynı tarihte Dalama ve Çakmar’daki bahçelerde de sırasıyla feromon tuzaklarda 45,0 birey/tuzak ve 3,0 birey/tuzak; McPhail tuzaklarda 8,0 birey/tuzak ve 1,0 birey/tuzak; AA tuzaklarda ise ortalama 4,7 birey/tuzak ve 0,3 birey/tuzak olarak belirlenmiştir. Dalama ve Çakmar’da en fazla vuruk oranları sırasıyla %8,9 ve %3,7 olmuştur. Çalışmadaki diğer yıllarda hem popülasyon hem de meyvelerdeki vuruk oranları çok düşük gerçekleşmiştir.