Toxicity, and biological and biochemical effects of hexaflumuron on the elm leaf beetle, Xanthogaleruca luteola (Col.: Chrysomelidae) | سمیت و اثرات بیولوژیکی و بیوشیمیایی هگزافلومورون روی سوسک برگ‌خوار نارون (Xanthogaleroca luteola (Col.: Chrysomelidae

سوسک برگ‌خوار نارون، Xanthogaleruca luteola Müll.، یکی از آفات مهم درختان نارون در شهرهای ایران است. تنظیم‌کننده‌های رشد حشرات مانند هگزافلومورون به دلیل سمیت کم برای انسان و محیط زیست، برای استفاده در محیط‌های شهری توصیه می‌شوند. در این مطالعه اثر هگزافلومورون )بازدارنده سنتز کیتین( روی بعضی از ویژگی‌های بیوشیمیایی و زیستی سوسک برگ‌خوار نارون  در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. سمیت این حشره‌کش روی لارو سن آخر X. luteola با استفاده از روش غوطه‌ورسازی برگ نارون در دمای 2 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 10 ± 75 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام گرفت. مقدار LC30 و LC50، 72 ساعت بعد از تیمار به‌ترتیب 45/53 و 02/122 پی‌پی‌ام تخمین زده شد. ویژگی‌های زیستی و بیوشیمیایی لارو سن سوم 72 ساعت بعد از تغذیه از برگ‌های نارون تیمار‌شده با غلظت‌های LC30 و LC50 هگزافلومورون ارزیابی شد. غلظت‌های LC30 و LC50 هگزافلومورون، طول دوره لاروی را به‌ترتیب 24/0‌ ± ‌04/10 و 43/0‌ ± 27/9 روز در مقایسه با شاهد (413/0 ± ‌07/7 روز) افزایش داد. تفاوت معنی‌داری در طول دوره شفیرگی بین غلظت‌های LC30 و LC50 و شاهد مشاهده نشد. هگزافلومورون طول عمر حشره بالغ ‌را در مقایسه با شاهد به‌طور معنی‌داری کاهش داد. همچنین ناهنجاری‌های ریختی در لاروها و شفیره‌های تیمارشده مشاهده شد. نتایج نشان داد که غلظت‌های LC30 و LC50 هگزافلومورون میزان کربوهیدرات، پروﺗﺌین، گلیکوژن و چربی را در لاروهای تیمار‌شده به‌طور معنی‌داری کاهش می‌دهند. سطح فعالیت آنزیم سم‌زدای گلوتاتیون اس-‌ترانسفراز، استرازهای عمومی (آلفا و بتا استراز) و آنزیم درگیر در ایمنی، یعنی فنل‌اکسیداز، به‌وسیله هگزافلومورون به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر قرار گرفت. هرچند این نتایج به‌روشنی بیانگر اثرات مضر غلظت‌های زیرکشنده هگزافلومورون روی سوسک برگ‌خوار نارون است، برای بهبود کارایی این ترکیب با کاربرد مؤثر در مدیریت تلفیقی این آفت، تحقیقات بیشتری لازم است صورت گیرد.