برآورد ارزش‌های اقتصادی صفات تولیدی و تولید مثلی گاوهای شیری کشت و صنعت مغان با استفاده از مدل زیست اقتصادی

بهترین راه برای حداکثر کردن سود ‌آوری از طریق اصلاح نژاد، استفاده از ضرایب اقتصادی صفات به همراه ارزیابی ژنتیکی است. هدف از تحقیق حاضر برآورد ارزش اقتصادی برخی صفات تولیدی و تولید مثلی گاوهای شیری کشت و صنعت و دامپروری مغان بر مبنای داده‌های جمع‌آوری شده از 13000 رأس گاو شیری وشرایطبازاردرسال1393، با استفاده از یک مدل زیستی اقتصادی قطعی بود. صفات مورد بررسی شامل تولید شیر، تولید چربی شیر، سن نخستین زایش، فاصله گوساله‌زایی، افزایش وزن روزانه قبل و بعد از شیرگیری، وزن تولد، وزن زنده بالغ، نرخ بقاء قبل و بعد از شیر گیری بودند. مدل زیستی-اقتصادی بر اساس سیستم پرورشی و اطلاعات گله طراحی و ضرایب اقتصادی توسط نرم افزار MATLAB محاسبه گردید. ارزش اقتصادی هر صفت، به صورت مقدار تغییر در سود سالانه سیستم تولید، در اثر یک واحد افزایش در میانگین صفت مورد نظر در حالی‌که میانگین سایر صفات ثابت بمانند، برآورد شد. ابتدا تمامی هزینه‌ها و درآمدها، سود و ترکیب گله معین گردید و در فایل‌های ورودی برنامه ذخیره و نرم افزار اجرا شد. درآمدها و هزینه‌های سالانه براساس گروه‌های مختلف سنی محاسبه و سود سالانه به ازاء هر رأس گاو مولد 69/15966572 ریال حاصل شد. در بین منابع درآمدی، فروش شیر و اجزای آن 71 درصد، فروش گاو حذفی سالانه 10 درصد، فروش گوساله نر 11 درصد، فروش تلیسه‌ی مازاد 6 درصد و فروش کود 2 درصد را شامل شدند. در بین هزینه‌های متغیر 68 درصد را هزینه‌های تغذیه‌ای، 17 درصد را هزینه‌های نیروی کار و فروش دام و 10 درصد را هزینه‌های بهداشت و تولید مثل به خود اختصاص دادند. ارزش‌های اقتصادی صفات تولیدی و تولید مثلی شامل تولید شیر، تولید چربی شیر، سن نخستین زایش، فاصله گوساله‌زایی، افزایش وزن روزانه قبل و بعد از شیرگیری، وزن تولد، وزن زنده بالغ، نرخ بقا قبل و بعد از شیر گیری به ترتیب 59/4718، 8/144757، 52/30756-، 17/86789-، 45/1284، 57/34، 16/9894، 13/1900-، 5805، 9/107521ریال به ازاء یک رأس برآورد گردید. بالاترین اهمیت نسبی مربوط به صفات تولیدی (37/54 درصد) و بعد از آن به ترتیب تولید مثلی (98/21 درصد)، ماندگاری (56/20 درصد) و کمترین مقدار مربوط به رشد (07/3 درصد) برآورد گردید. افزایش یک واحد در میانگین صفات تولیدی و تولید مثلی اثرات متفاوتی بر درآمد، هزینه و سود آوری سامانه تولیدی دارند.