The content of vitamin C in dog rose fruit Rosa canina L. depending on the method and duration of storage

تلميع. Owoce dzikiej róży są bardzo cenione jako surowiec spożywczy. Zaliczane są one do owoców leśnych i zajmują trzecie miejsce pod względem ilości skupowanych owoców (około 200 ton) (GUS 2022). Celem przedstawionej pracy była ocena zawartości witaminy C w owocach dzikiej róży Rosa canina L. w zależności od sposobu i czasu przechowywania. Materiał do badań pobrano z trzech stanowisk w Polsce (ryc. 1). Pierwszy zestaw próbek zebrano w miejscowości Chełmno (11 próbek) oraz w mieście Koło (Wielkopolska) (1 próbka). Drugi zestaw zebrano na terenie uzdrowisk sanatoryjnych w Busku−Zdroju (12 próbek). Trzeci zestaw próbek pozyskano w okolicach Mielca. Z każdego stanowiska zebrano po 12 prób świeżych owoców dzikiej róży (1 próba = 1 krzew). Łącznie zebrano 36 próbek o wadze około 500−600 g. Materiał do analiz laboratoryjnych podzielono na owoce świeże, do mrożenia i do suszenia. Oznaczanie zawartości witaminy C wykonano metodą Tillmansa (Polska Norma 1998), polega− jącą na redukcji barwnika do bezbarwnego leukozwiązku przy jednoczesnym utlenianiu wita− miny C. Część owoców dzikiej róży zamrożono w temperaturze około –18°C i przechowywano przez kolejne miesiące. Inną partię owoców przeznaczono do wysuszenia. Po zamrożeniu lub wysuszeniu przeprowadzono analizę świeżo utrwalonych próbek. Owoce suszone podzielono na dwie grupy: 1 grupa – przechowywane w temperaturze pokojowej (około 21°C) w ciemnym po− mieszczeniu; 2 grupa – przechowywane w temperaturze około 3°C w lodówce. Kolejne oznaczenia wykonano po 2, 3, 5 i 9 miesiącach od zamrożenia lub wysuszenia. Na podstawie analiz stwier− dzono, że największą średnią zawartość witaminy C w świeżych owocach miały owoce dzikiej róży z okolic Mielca, następnie z Wielkopolski, a najmniejszą z Buska−Zdroju (ryc. 2, tab. 1). Po utrwaleniu owoców zaobserwowano znaczącą zmianę w zawartości witaminy C, przy czym naj− większą zmianę wykazały owoce mrożone. Po utrwaleniu owoce róży utraciły średnio około 25% ilości witaminy C (po suszeniu 23%, po mrożeniu 25%). Badając owoce przechowywane w różnych warunkach, stwierdzono, że najwolniej zmniejszała się zawartość witaminy C w owocach mro− żonych, natomiast w owocach suszonych proces ten przebiegał o wiele szybciej, przy czym owoce suszone przechowywane w temperaturze pokojowej po 5 miesiącach traciły witaminę C szybciej niż owoce suszone przechowywane w lodówce (ryc. 3, tab. 2). Na podstawie wykona− nych badań można stwierdzić, że najkorzystniejszym z omawianych sposobów stabilizacji owoców dzikiej róży, ze względu na zachowanie największej zawartości kwasu askorbinowego, była metoda mrożenia i przechowywania owoców zamrożonych. Straty zawartości witaminy C po długim okre− sie przechowywania wynosiły około 10% w stosunku do jej ilości tuż po zamrożeniu. W wyniku przeprowadzonych analiz można również stwierdzić, że po około 5 miesiącach przechowywania zawartość witaminy C w owocach suszonych gwałtownie spadała: po 9 miesiącach straty wynosiły około 45% dla owoców suszonych przechowywanych w lodówce i około 80% dla owoców suszo− nych przechowywanych w temperaturze pokojowej.

إنجليزي. The goal of the study was to assess the content of vitamin C in wild rose (dog rose – Rosa canina L.) in relation to the storage method and storage duration. The material for the study was collected from three sites in Poland. The first set of samples was collected in Chełmno and the city of Koło (in the region of Wielkopolska). The second set of samples was obtained in Busko Zdrój. The third set of samples was collected near the city of Mielec. 12 samples of fresh rose− hips were collected from each of the areas listed above (1 sample = 1 bush). In total, 36 samples were gathered, weighing approximately between 500 g and 600 g. The material for laboratory analysis was divided into fresh fruit, fruit intended for freezing, and fruit intended for drying. Vitamin C content was determined by the use of the Tillmans method. A part of the rosehips was frozen in a freezer at a temperature of about –18°C, and stored for subsequent months. Another batch of rosehips was subjected to drying. Next, the analysis was performed on fresh− ly preserved samples. The dried rosehips were divided into two groups: Group 1 – dried rose− hips, stored at room temperature (about 21°C) in a dark room; Group 2 – dried rosehips, stored at a temperature of about 3°C in a refrigerator. Subsequent measurements were made two, three, five and nine months after freezing or drying. As a result of conducted analyses, it was determined that the highest average content of vitamin C in fresh dog rose fruit was found in rosehips from the vicinity of Mielec, followed by those collected from Wielkopolska. The low− est content was found in the rosehips collected in Busko−Zdrój. On average, after preservation, rosehips lost approximately 25% of their vitamin C content (23% loss after drying, and 25% loss after freezing). During storage of rosehips in different conditions, it was found that the content of vitamin C decreased at the slowest rate in frozen fruits, while in dried rosehips this process was much faster. It was also observed that dried rosehips stored at room temperature, after 5 months of storage, lost vitamin C faster than the dried rosehips that were stored in the refriger− ator. The test results clearly show that freezing and storing frozen rosehips is the best method of rosehip stabilization as far as the preservation of the highest content of ascorbic acid is con− cerned. The loss in the amount of vitamin C after a prolonged storage period amounted to about 10% in relation to the amount of the vitamin measured immediately after freezing. It was also noted that after about 5 months of storage, the content of vitamin C in dried rosehips decreased rapidly, and after 9 months, the loss was about 45% for dried rosehips stored in the refrigerator, and about 80% for dried rosehips stored at room temperature.

إنجليزي. forest fruit, fruit drying, fruit freezing, non−timber forest products, Tillmans method

140

110-119

167 (2)