Çanakkale Koşullarında Farklı Azot ve Fosfor Dozlarının Nanede (Mentha spp.) Morfolojik Özellikler ve Uçucu Yağ Üzerine Etkileri | Effects of Different Nitrogen and Phosphorus Doses on Morphological Characteristics and Essential Oil of Mint (Mentha spp.) in Çanakkale Conditions

اللغة التركية. Çanakkale koşullarında üç farklı nane tür ve tipinde (Mentha × piperita L. var Mitcham, M. piperita ve M. spicata), 3 farklı azot dozu (Kontrol, 4 kg/da ve 8 kg/da) ve 3 farklı fosfor dozunun (Kontrol, 3 kg/da ve 6 kg/da) verim ve tarımsal özellikleri üzerine olan etkinin araştırıldığı bu çalışma 2021-2022 yıllarında Çanakkale ili Sarıcaeli Köyünde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk yılında bitki boyu ve uçucu yağ oranları, ikinci yıla göre daha düşük olmuştur. Araştırmanın ikinci yılında ise; yeşil herba verimi, drog herba verimi, kuru madde oranı ve uçucu yağ verimi, daha fazla olmuştur. Denemede bitki boyu genellikle 4 kg’lık azot dozuna kadar artış göstermiş, bu dozdan sonra azalmıştır. Bitki boyu olarak en yüksek değer M. piperita’da kg azot 3 kg fosfor uygulamasından elde edilmiştir. Yıllar ortalamasına bakıldığında uçucu yağ oranına açısından en iyi sonuç M. spicata’da 4 kg/da azot ve 3 kg/da fosfor uygulamasından elde edilmiştir. En fazla uçucu yağ verimi 4 kg azot ve 3 kg’lık fosfor dozunda (M. piperita L. Mitcham 5,95 l/da, M. piperita 5,55 l/da ve M. spicata 5,80 l/da) belirlenmiştir, Çanakkale koşullarında M. spicata tipi nane için en yüksek verimin alındığı 4 kg/da azot 3 kg/da fosfor dozunda gübre kullanılarak üretilmesinin uygun olacağı ve alternatif olarak ta M. piperita L. Mitcham tipi nanenin yer alabileceği ortaya çıkmıştır.

إنجليزي. This study, which investigated the effects of 3 different nitrogen doses (Control, 4 kg/da and 8 kg/da) and 3 different phosphorus doses (Control, 3 kg/da and 6 kg/da) on yield and agronomic properties of three different mint species and types (Mentha × piperita L. var Mitcham, M. piperita and M. spicata) in Çanakkale conditions, was carried out in Sarıcaeli Village of Çanakkale province in 2021-2022. In the first year of the study, plant height and essential oil ratios were lower than in the second year. In the second year of the study, green herb yield, drug herb yield, dry matter ratio and essential oil yield were higher. In the trial, plant height generally increased up to 4 kg nitrogen dose and decreased after this dose. The highest value for plant height was obtained from kg nitrogen and 3 kg phosphorus application in M. piperita. When the average of the years is considered, the best result in terms of essential oil ratio was obtained from 4 kg/da nitrogen and 3 kg/da phosphorus application in M. spicata. The highest essential oil yield was determined at 4 kg nitrogen and 3 kg phosphorus dose (M. piperita L. Mitcham 5.95 l/da, M. piperita 5.55 l/da and M. spicata 5.80 l/da). It was revealed that in Çanakkale conditions, M. spicata type mint would be suitable to be produced using 4 kg/da nitrogen and 3 kg/da phosphorus dose fertilizer which is the most yielded and M. piperita L. Mitcham type mint could be used as an alternative.