Keten bitkisi ülkemizin hemen hemen her bölgesinde yetişebilmesi, kullanım alanlarının çeşitliliği, hem lifinden, hem de yağından faydalanılması gibi özellikleri ile ön plana çıkan önemli bir endüstri bitkisidir. Çalışmada farklı azot dozlarının keten bitkisinin verim ve verim özelliklerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma Tokat-Kazova şartlarında 2020 ve 2021 yılı vejetasyon döneminde kuru şartlarda yürütülmüştür. Çalışma Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada yağlık Atalanta çeşidi ve 750 tohum/m2 bitki sıklığı kullanılmıştır. Çalışmada 5 farklı azot (N) dozu (kontrol (0), 7, 10, 13, 16 kg/da) yer almıştır. Çalışmada; bitki boyu, bitki başına dal sayısı, bitkideki kapsül sayısı, kapsüldeki tohum sayısı, bin tohum ağırlığı, tohum verimi, yağ oranı ve yağ verimi parametreleri incelenmiştir. Yıllar ortalamasına göre bitki boyu 49,88-52,11 cm, dal sayısı 2,6-3,2 adet/bitki, bitkideki kapsül sayısı 23,55-34,00 adet/bitki, kapsülde tohum sayısı 5,25-5,66 adet/kapsül, bin tohum ağırlığı 5,17-5,29 g, tohum verimi 54,68-90,30 kg/da, yağ oranı %33,01-35,55 ve yağ verimi 17,98-31,84 kg/da arasında değişmiştir. Tokat-Kazova’da kuru şartlarda ketende azot dozlarının etkisinin araştırıldığı çalışma sonucunda; dekara tohum ve yağ verimi bakımından 10-13 kg/da azot dozları ön plana çıkmıştır. Gübre tasarrufunu düşünerek 10 kg/da azot dozunun kullanılmasının daha uygun olacağı düşünülmektedir.

Bu çalışmada toprak organik madde içeriğini iyileştirmek için toprağa ahır gübresi ve biyoçar uygulanarak farklı organik madde seviyelerinin [%1,21 (kontrol) %1,5, %2,5, %3,5 ve %4,5] elde edildiği inkübe toprağın temiz su ve arıtılmış atık suyla sulanması koşullarında bir aylık ıslanma-kuruma döngüsünde topraktan CO2 ve H2O salınımı ile toprak nemi ve sıcaklığı değerleri araştırılmıştır. Çalışmanın sonuçları kontrol uygulamasına göre ahır gübresiyle toprağın iyileştirilen organik madde içeriğinde CO2 salınımının %29’dan %146’a kadar arttığını gösterirken biyoçarın %1,5 ve 2,5 organik madde seviyelerinin kontrol uygulamasıyla istatistiksel olarak benzer olduğunu ancak biyoçarla daha fazla artan organik madde katkısının kontrol uygulamasına göre salınımı %28 ve %81 arttırdığını belirlemiştir. Arıtılmış atık suyla sulama temiz suya göre %40 daha fazla CO2 salınımıyla sonuçlanmıştır. Ahır gübresi ve biyoçarla toprağın artan organik madde katkısı topraktan daha az H2O salınımı ve daha fazla toprak nemi sağlamış ve ahır gübresinin aksine biyoçarın H2O salınımını azaltıcı ve toprak nemini koruyucu etkisi belirlenmiştir. Toprak neminin daha fazla olması nemin yüksek bulunduğu uygulamalarda toprak sıcaklığını azaltıcı bir etki ortaya çıkarmıştır. Ayrıca topraktan CO2 salınımı toprak nemi ile önemli pozitif doğrusal ilişki göstermiş ancak toprak sıcaklığıyla olan etkisi önemsiz olmuştur. Toprak organik maddesini iyileştirmek için ahır gübresi yerine biyoçarın topraktan CO2 ve H2O salınımlarını azaltıcı ve toprak nemini koruyucu özelliklerinden yararlanılması önemli bir sonuç olmakla beraber özellikle atık suyla sulama koşullarında biyoçarın çevre dostu bir uygulama olarak kullanımı bu çalışmanın sonucunda önerilebilir olarak bulunmuştur.

Bu çalışmada toprak organik madde içeriğini iyileştirmek için toprağa ahır gübresi ve biyoçar uygulanarak farklı organik madde seviyelerinin [%1,21 (kontrol) %1,5, %2,5, %3,5 ve %4,5] elde edildiği inkübe toprağın temiz su ve arıtılmış atık suyla sulanması koşullarında bir aylık ıslanma-kuruma döngüsünde topraktan CO2 ve H2O salınımı ile toprak nemi ve sıcaklığı değerleri araştırılmıştır. Çalışmanın sonuçları kontrol uygulamasına göre ahır gübresiyle toprağın iyileştirilen organik madde içeriğinde CO2 salınımının %29’dan %146’a kadar arttığını gösterirken biyoçarın %1,5 ve 2,5 organik madde seviyelerinin kontrol uygulamasıyla istatistiksel olarak benzer olduğunu ancak biyoçarla daha fazla artan organik madde katkısının kontrol uygulamasına göre salınımı %28 ve %81 arttırdığını belirlemiştir. Arıtılmış atık suyla sulama temiz suya göre %40 daha fazla CO2 salınımıyla sonuçlanmıştır. Ahır gübresi ve biyoçarla toprağın artan organik madde katkısı topraktan daha az H2O salınımı ve daha fazla toprak nemi sağlamış ve ahır gübresinin aksine biyoçarın H2O salınımını azaltıcı ve toprak nemini koruyucu etkisi belirlenmiştir. Toprak neminin daha fazla olması nemin yüksek bulunduğu uygulamalarda toprak sıcaklığını azaltıcı bir etki ortaya çıkarmıştır. Ayrıca topraktan CO2 salınımı toprak nemi ile önemli pozitif doğrusal ilişki göstermiş ancak toprak sıcaklığıyla olan etkisi önemsiz olmuştur. Toprak organik maddesini iyileştirmek için ahır gübresi yerine biyoçarın topraktan CO2 ve H2O salınımlarını azaltıcı ve toprak nemini koruyucu özelliklerinden yararlanılması önemli bir sonuç olmakla beraber özellikle atık suyla sulama koşullarında biyoçarın çevre dostu bir uygulama olarak kullanımı bu çalışmanın sonucunda önerilebilir olarak bulunmuştur.