South-eastern Anatolia has the largest agricultural areas and the countryside living in this region are engaged in agriculture. Loans extended to agriculture by banks are considered to contribute to regional development as a support to the sector. In this paper, the relationship between the GDP of the South-eastern region and the loans extended by the banks to the agricultural sector in this region were investigated in the period of 1988-2017. Lee-Strazicich structural break test and Dolado-Lütkepohl and Bootstrapt causality test was applied to determine the causal relationship between the variables in the analysis. Unlike the others this paper contributes to the literature as it examines the effect of agricultural loans on the development of the region and different tests are used. As a result of the study, the breaking years of the series were determined and interpreted economically. In addition, bi-directional causality relationship between regional growth and agricultural loans was determined. It can be said that agricultural loans contributed to regional development in the South-eastern Anatolia region. It can be presented as a policy proposal that increasing the loans extended to the sector in the region. The effectiveness of agricultural loans can be increased by controlling the use of loans by supervision of on-site use of.

Bu araştırmada da tarım sektörüne yönelik Türkiye’ de 2004-2017 yılları arasında sağlanan tarımsal krediler ile tarımsal GSYH arasındaki ilişki panel veri analizi yardımıyla ortaya koyulmuştur. Analiz yöntemi olarak, Panel Birim Kök Testi, Panel Eşbütünleşme Testi ve Panel Granger Nedensellik Analizinden yararlanılmıştır. Araştırma, AB Kırsal Alan Sınıflandırmasına göre üç bölgede değerlendirilmiştir. Bu bölgeler, kentsel alan, ara kırsal ve baskın kırsal olarak tanımlanmaktadır. Elde edilen bulgulara göre, her üç bölgede de değişkenler arasında uzun dönem eşbütünleşme görülmüştür. Nedensellik analizi sonuçlarına göre ise, kentsel alan ve ara kırsal bölgelerde değişkenler arasında iki yönlü nedensellik görülürken, baskın kırsal bölgede nedensellik ilişkisi görülmemiştir. Baskın kırsal bölgeyi oluşturan altı il dikkate alındığında (Artvin, Bayburt, Bingöl, Çankırı, Gümüşhane, Tunceli), gelir düzeyi düşük, ortalama arazi büyüklüğü nispeten daha küçük ve geçimlik işletme diye ifade edilebilecek işletme yapısından oluştuğu bilinmektedir. Dolayısıyla, yatırıma ve ekonomik değer elde etmeye yönelik tarımsal üretimin yoğun olmadığı bölgede tarımsal kredi ve tarımsal GSYH ilişkisinin olmaması beklenen bir sonuç olarak değerlendirilebilir. Bu çerçevede, tarımsal kredilerin ve bunlardan faydalanma olanaklarının gözden geçirilerek yöresel/bölgesel dinamiklere göre kurgulanması ve daha geniş bir tabana yayılarak üretim süreçlerinde kullanılabilme olanaklarının yapılandırılması gerekmektedir.

Bu çalışma ile Niğde ve Karaman illerindeki çiftçilerin tarımsal kredi kullanım kararlarını etkileyen faktörler analiz edilmiştir. Araştırma verileri, 67 çiftçiden yüz yüze anket yöntemi ile elde edilerek, Probit yöntemiyle analiz edilmiştir. Elde edilen araştırma sonuçlarına göre, araştırma bölgesinde kredi kullanımı üzerine çiftçilerin eğitim düzeyi, hane genişliği ve ikamet durumu değişkenleri negatif, traktör varlığı değişkeni ise pozitif yönde etkilemektedir. Elde edilen modelin uyum iyiliği hakkında bilgi veren R2 değeri 0,209 olup, Akaike bilgi kriteri ise 1,321 olarak hesaplanmıştır. Bölgede krediye erişimde uygun koşullarda kredi kullanımında düzenlemelere ihtiyaç olduğu ve bu konuda yapılacak düzenlemelerin bölgedeki tarımsal üretimin devamlılığında katkı sağlayacağı açıktır.