تسهیل جوانه زنی بذر هشت گونه زالزالک (.Crataegus spp) بومی ایران با کاربرد خراش دهی شیمیایی و چینه سرمایی | Facilitating Seed Germination of Eight Species of Hawthorn (Crataegus spp.) Native of Iran, Using Chemical Scarification and Cold Stratification

English. Given the medicinal and ornamental properties of Hawthorn (Crataegus spp.), and given that there are some problems in its propagation, which is due to the hard cover of the seeds and immature embryo, working out techniques that can facilitate the process of seeds’ germination is of great import. Thus, the present study sought to identify the best method for the purpose of breaking the seed dormancy of 8 species of native hawthorn of Iran. The study was carried out as factorial with a completely randomized design and had three replications. The first, second and third factors were, respectively species of Hawthorn in eight levels, sulfuric acid in three levels (half and an hour versus non-treated (control) and chilling treatment in three levels (90, 105 and 120 days, respectively). The results showed that the highest percentage of germination (32%) and germination rate (9.1 day-1) were obtained under the interaction of sulfuric acid treatment for one hour, followed by a 120-day chilling period in C.turkestanica, which had a significant difference with other treatments. It is concluded that hawthorn seeds have deep endocarp and physiological dormancy. The interaction of Sulfuric acid treatment and moist chilling play an important role in increasing the percentage and speed of germination of Hawthorn seeds.Highlights: Achieving the best way to break the dormancy of Hawthorn seeds in different species and genotypes.Shortening the seeds’ germination time.

Persian. با توجه به ارزش دارویی و زینتی زالزالک Crataegus spp. و نیز مشکلاتی که در تکثیر جنسی آن به دلیل وجود پوشش سخت بذر و جنین نارس وجود دارد کار روی روش­هایی که بتواند موجب تسهیل فرآیند جوانه­زنی بذر این گیاه شود از اهمیت ویژه­ای برخوردار است؛ بنابراین، هدف از این مطالعه شناسایی بهترین روش شکستن خواب بذر هشت گونه زالزالک بومی ایران می­باشد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول گونه­ی زالزالک در هشت سطح، فاکتور دوم تیمار اسید سولفوریک در سه سطح (نیم و یک ساعت غوطه­وری در اسید سولفوریک 98% در مقابل عدم تیمار (شاهد)) و فاکتور سوم تیمار سرمادهی مرطوب در سه سطح (90، 105 و 120 روز در دمای 4 درجه سانتی‌گراد) بودند. نتایج نشان داد که بالاترین درصد جوانه­زنی (32%) و سرعت جوانه­زنی (1/9 بذر در روز) در C.turkestanica تحت اثر متقابل تیمار اسید سولفوریک به مدت یک ساعت و سپس یک دوره 120 روزه سرمادهی حاصل شد که اختلاف معنی­دار با سایر تیمارها داشت. در نتیجه می‌توان گفت بذرهای زالزالک دارای خواب عمیق فیزیکی و فیزیولوژیکی می‌باشند و برهمکنش تیمار اسید سولفوریک و چینه­سرمایی نقش مهمی در افزایش درصد و سرعت جوانه­زنی بذر زالزالک ایفا نمود.جنبه‌های نوآوریدست­یابی به بهترین روش شکستن خواب بذر زالزالک در گونه­ ها و ژنوتیپ­ های مختلف.​کوتاه کردن مدت زمان تنژیدن بذر.