Stabilizacja dochodów rolniczych. Perspektywa międzynarodowa, Unii Europejskiej i Polski

Problem zmienności poziomu dochodów rolniczych pojedynczego gospo- darstwa, wynikający zasadniczo z czynników stochastycznych, nabiera coraz większego znaczenia ekonomicznego, społecznego i politycznego. Cele artykułu obejmują, po pierw- sze, rozpoznanie mechanizmów stabilizacji dochodów rolniczych, a po drugie, dokonanie przeglądu i oceny wybranych systemów stabilizacji z perspektywy międzynarodowej, Unii Europejskiej (UE) i Polski. Opracowanie ma charakter studium przekrojowego, z pewnymi elementami metaanalizy. Wykorzystano ujęcie ko mparatystyczne. Zakładając stabilność cen i ilości, dochody rolnicze mogą wzrosnąć z powodu wyższych przychodów i niższych całko- witych kosztów przeciętnych. Najbardziej dop racowane na świecie rozwiązania w zakresie stabilizacji dochodów rolniczych występują w Kanadzie (tzw. AgriStability). Występuje substytucyjność i komplementarność niekt órych narzędzi interwencjonizmu państwowe- go, produktów rynkowych czy quasi-rynkowych. Nadmierne wspieranie przez państwo instrumentów interwencji hamuje rozwój narzędzi oferowanych przez rynek, prowadząc do efektu wypierania. W przypadku Polski powszechny system rachunkowości rolnej znacznie ułatwiłby wprowadzenie instrumentów stabilizacji dochodów. ----- The issue of variability in agricultural income of a single farm household, resulting essentially from stochastic factors, is gaining increasingly in economic, social and political. importance. The article has two basic purposes, first, to examine mechanisms of agricultural income stabilisation, secondly, to review and evaluate the selected farm income stabilization systems from an international, European Union (EU) and Polish perspectives. This paper is a cross-sectional study with some elements of me ta-analysis. It is also based on a comparative approach. Assuming the stability of prices and quantities, agricultural income may increase due to higher revenues and lower average total cost. The world’s most refined solutions to stabilise farm incomes are developed in Canada (ie. AgriStability). There is substitutability and complementarity between some state intervention tools, market or quasi-market products. Excessive support provided by state to intervention instruments inhibits the development of tools offered by the market, which leads to a crowding out effect. In the case of Poland, an obligatory farm accountancy system might greatly facilitate the introduction of income stabilisation instruments.