Investigation of seedlessness of Kutdiken (Citrus Limon) clones derived via gamma irradiation | Işınlamayla elde edilmiş Kütdiken limonu mutantlarının çekirdeksizlik özelliklerinin araştırılması

English. The five dosage levels, 0, 3, 5, 7, and 9 kiloradian (krad) of Cobalt (60Co) gamma- irradiation were applied to budsticks of the lemon (Citrus limon (L.) Burm. f.) cultivar 'Kutdiken' clone KT-2A that is the most produced lemon cultivar in Turkey and have considerable storage period, up to nine months under optimum conditions. Mutations were stabilizied in three vegetative generations. Fourhunred-seventy-eight M1V3 plants were evaluated for the seed number for two years and resistance to mal secco (Phoma trachepheila (Petri) Kanc. and Ghik.) in replicated trials in the greenhouse. LD50 was close to 5 krad irradiation for KT-2A clone. The seed numbers varied from 0 to 20 per fruit. Mal secco resistance also varied significantly among the plants from 1.0 (no symptom) to 4.3 (high level of disease occurance). The stable seedless and mal secco resistant plants were obtained from 5 and 7 krad irradiation. However, the three mutants from 5 krad irradiation gave more lemon like fruits, while 7 krad irradiation caused non-lemon like fruits. The mutant clones found to be resistant to mal secco are 5-24-5, 5-52-4, 7-4-10, 7-4-11, 7-4-2, 7-4-3, 7-4-4, 7-4-5, 7-4-6, 7-4-7, 7-4-9, and 7-52-4. This study shows considerable potential of mutation breeding for lemon cultivar improvement aiming seedless and mal secco resistant lemons.

Turkish. Beş farklı Kobalt (60Co) gamma ışını dozları (0, 3, 5, 7, ve 9 kiloradian (krad)) bol verimli, oldukça uzun süre depolanabilen ve Uçkurutan hastalığına çok hassas olan 'Kutdiken' limon çeşidi (Citrus limon (L.) Burm. f.) klon KT-2A çeliklerine uygulandı. Sürgün gelişmelerinin incelenmesi sonucunda LD50 dozunun 5 krad olduğu tespit edilmiştir. Mutasyonlar üç generasyonda stabilize edildi. 478 mutant Kütdiken klonları Uçkurutan hastalığına dayanıklılık açısından araştırıldı. Öncelikle 478 mutant bitki 4 tekerrür halinde tesadüf parselleri deneme desenine yarı kontrollü sera koşullarında Uçkurutan hastalığına dayanıklılık açısından incelendikten sonra kontrol bitkilerine göre üstün performans gösteren bütün klonlar hastalık etmeni bulaştırlarak yeniden test edildi. Test edilen bitkilerin uçkurutana dayanıklılıkları 1.0 (hastalık belirtisi yok) ile 4.3 (şiddetli belirti var) arasında değişmiştir. Uçkurutana dayanıklı Kütdiken mutanları 5 ve 7 krad ışın uygulanan çeliklerden elde edilebilmiştir. Ancak gerçek limon benzeri limonlar 5 krad ışın uygulamalarından elde edilebilmiştir. Bu çalışmada uçkurutan hastalığına kontrol bitkilerine göre daha fazla dayanabilen mutant klonlar 5-24-5, 5-52-4, 7-4-10, 7-4-11, 7-4-2, 7-4-3, 7-4-4, 7-4-5, 7-4-6, 7-4-7, 7-4-9 ve 7-52-4'dır. Bu çalışma mutasyon ıslahının uçkurutana dayanıklı limon elde edebilmek için potansiyel taşıdığını göstermişitir.