Ástand kríuvarpa á Íslandi metið með eggjamælingum

Ástand kríuvarpa var metið á Íslandi með gögnum frá árinu 2006, þar sem ástand var almennt talið slæmt á landinu. Gögn frá árinu 2016 voru notuð til samanburðar. Lægð kom á sandsílastofninn við landið um 2005 sem hefur verið tengd við sveiflur í varpi margra sjófugla við landið. Sandsílið er aðalfæða kríunnar á Suður- og Vesturlandi þar sem aðalútbreiðslusvæði þess er. Á Norður- og Austurlandi er ekki jafn mikið um sandsíli og gera má ráð fyrir að krían þar borði aðra smáfiska og krabbadýr. Út frá þessum upplýsingum voru skoðaðir þekktir ástandsþættir þ.e. upphaf varps, urpt og rúmmál eggja til að leggja mat á ástand kvenfugla við varp í nokkrum kólóníum dreifðum um landið. Einnig voru skoðaðir minna þekktir þættir, litur eggjarauðu og eggjaskurnarþykkt til að athuga hvort þeir tengdust þeim þáttum sem notaðir eru við mat á ástandi kvenfugla við varp. Niðurstöður mælinga sýna að ástand kríuvarpa var verra á Suður- og Vesturlandi heldur en á Norður- og Austurlandi. Upphaf varps var tengt við sjávarhita og byrjaði varp fyrr í kólóníum við kaldari sjó. Nokkuð góð fylgni fannst á lit eggjarauðu og upphafi varps, sem bendir til að hægt væri að nota litinn til að leggja mat á ástand kvenfugls við varp. Ekki fannst fylgni á milli eggjaskurnarþykktar og annara ástandsþátta og getur það verið vegna þess að kalk er ekki takmarkandi þáttur í fæðu kríunnar. Niðurstöðurnar styðja því við þá ályktun að ástand kríunnar var slæmt árið 2006, sérstaklega sunnan- og vestanlands þar sem sandsíli er megin fæðan.

Conditions of Icelandic arctic tern (Sterna paradisaea) colonies in 2006 was evaluated by studies on an early stage breeding performance (egg laying). Anecdotal evidence suggest that 2006 was exceptionally poor for terns and thus in line with poor breeding performance of several other seabird species. Data from a single colony in 2016 was used for comparison. A continoued low recruitment in the sandeel (Ammodytes marinus) population since around 2005 has been linked with low breeding success of several seabird colonies in south and west Iceland. Sandeel is the main prey for arctic terns in south and west Iceland, where the sandeel density is highest. In north and east of the country sandeel density is not as high and arctic terns therefore assumed to depend on other small pelagic fish (mainly capelin) and crustaceans. Known indicators of breeding performance i.e. laying date, clutch size and egg volume were used for evaluation on colonies dispersed around the country. Egg yolk colour and eggshell thickness were also studied as potential indicators on condition of breeding terns. Early breeding performance was worse in south and west Iceland compared to north and east regions. Laying dates were connected to sea temperature and egg laying started earlier in colonies where sea temperature was lower. Good correlation was found between egg yolk colour and laying dates, indicating that egg yolk colour can be used to evaluate female body condition during egg laying. No correlation was found between eggshell thickness and other factors, possibly because calsium is not a limiting factor in arctic tern diet. Results support the earlier anecdotal conclusion that arctic terns experienced a poor breeding season in 2006, particularly in areas where sandeel is the dominant prey.