Determination of susceptibility of some cotton varieties against cotton wilt disease caused by Verticillium dahliae Kleb and relation between yield and technological properties in Diyarbakır conditions | Diyarbakır koşullarında farklı pamuk çeşitlerinin solgunluk hastalığı (Verticillium dahliae Kleb.)na karşı duyarlılıkları ve bu hastalık ile verime ve teknolojik özellikler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi

English. The objective of this study was to determine the effect of Verticillium dahliae Kleb. on cotton varieties which grown under Diyarbakır conditions, relationship among to disease and seed cotton yield, lint yield and fiber technological properties and also to provide to be located those cotton varieties, which determined as tolerant or resistant in region cotton production system. According to the results it was determined that with regards to leaves diseases index, stem disease index and stem disease rate, the most tolerant varieties were GW-Teks, Golda and Carmen while the most sensitive varieties were Maraş 92 and Sayar 314. The other varieties were moderate tolerant. Highest seed cotton yield and lint yield were obtained from Deltaopal, Stoneville 453 and Maraş 92, this results showed that some sensitive varieties gave high yield the reason of this situation is important of time to catch disease. The results of this study showed that crop rotation causes decreasing in wilt diseases and diseases rate and with growing cotton varieties in that area it can obtain higher yielding and beter guality cotton and lint. By this way it can be provided lint of the textile industry requirements.

Turkish. Bu çalışma Diyarbakır koşullarında yetiştirilebilecek pamuk çeşitlerinin solgunluk hastalığı (Verticillium dahliae Kleb) etmenine karşı reaksiyonlarını belirlemek, hastalık ile pamuk verimi ve lif teknolojik özellikler arasındaki ilişkileri saptayabilmek, dayanıklı ve tolerant olarak belirlenen pamuk çeşitlerinin pamuk üretim sistemi içerisinde yer almalarını sağlayabilmek amacıyla yürütülmüştür. Yaprak hastalık indeksi, gövde kesiti hastalık indeksi ve gövde kesiti hastalık oranı yönünden en tolerant çeşitlerin Teks, Golda ve Carmen, en duyarlı çeşitlerin ise Maraş 92 ve Sayar 314 oldukları, denemede yer alan diğer çeşitlerin ise orta derecede tolerant oldukları gözlemlenmiştir. Çeşitler arasında en yüksek kütlü pamuk verimi ve lif verimi Deltaopal, Stoneville 453 ve Maraş 92 çeşitlerinden elde edilmiş olup, hastalığa duyarlı olarak belirlenen çeşitlerin verim düzeylerinin yüksek olması çeşitlerin hastalığa yakalanma zamanlarının önemli olduğunu göstermektedir. Ekim nöbetinin uygulanması ile solgunluk hastalık indeksi ve hastalık oranının azaltılması ile birlikte, hastalığın etkisinden kaynaklanan verim ve lif kalitesindeki ekonomik kayıpların azaltılarak, tekstil sanayinin arzu ettiği lif kalitesi ve iplik olabilirlik değerleri yüksek liflerin elde edilebileceği söylenebilir.