ASSESSMENT OF THE DEPENDENCE OF SOIL HUMUS COMPONENTS ON CLIMATE ELEMENTS IN THE ZHAMBYL REGION | ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫНДАҒЫ ТОПЫРАҚ ҚАРАШІРІГІ КОМПОНЕНТТЕРІНІҢ КЛИМАТ ЭЛЕМЕНТТЕРІНЕ ТӘУЕЛДІЛІГІН БАҒАЛАУ | ОЦЕНКА ЗАВИСИМОСТИ КОМПОНЕНТОВ ГУМУСА ПОЧВ ОТ ЭЛЕМЕНТОВ КЛИМАТА В ЖАМБЫЛСКОЙ ОБЛАСТИ

English. The article considers the issues of increasing fertility in the agricultural system, taking into account the ecological and meliorative state of irrigated regions and methods for optimizing models of soil fertility modernization. From the analysis of the above materials, it is established that under the influence of vegetation, the number and qualitative composition of microorganisms changes, and, consequently, the intensity of the processes in which they participate. Such changes in soils are the result of the interaction of plants and microorganisms that determine the degree of development and nutrition of agricultural crops. In this regard, we believe that there is a need to study the microflora of the rhizosphere to develop techniques that favorably affect its development and composition, to improve plant nutrition and obtain high yields, taking into account the energy resources of a particular area. Studies have established that the content of humus formed as a result of diverse and complex physical and chemical processes contributed to the improvement of the water-physical and chemical properties of the soil of the experimental site. The studied crops allowed an increase in the humus content in the arable layer from 1.43 to 1.75%. In the arable layer, the total nitrogen was 0.088-0.112, phosphorus 0.110 - 0.153%. Studies revealed that the structure formation of the natural environment, the level of humification of the soil (MP), which shows that the maximum number of factors affecting soil formation process, focused on the level of the landscape area and the geographic area described by the following expression: Mr= (0,42 RL + 0,15 ß +0,09 Sn + 0,09 TV + 0,08 WB + VB 0,04+0,04 OS + Mor 0,03+0,03 gr)*0,1 μ;

Kazakh. Мақалада суармалы аймақтардың экологиялық және мелиорациялық жағдайын ескере отырып, егіншілік жүйесіндегі құнарлылықты арттыру мәселелері және топырақ құнарлылығын жаңғырту модельдерін оңтайландыру әдістері қарастырылған. Жоғарыда келтірілген материалдарды талдаудан өсімдіктердің әсерінен микроорганизмдердің саны мен сапалық құрамы, демек, олар қатысатын процестердің қарқындылығы өзгеретіні анықталды. Топырақтағы мұндай өзгерістер өсімдіктер мен микроорганизмдердің өзара әрекеттесуінің нәтижесі болып табылады, олар дақылдардың даму дәрежесі мен тамақтануын анықтайды. Осыған байланысты ризосфераның микрофлорасын оның дамуы мен құрамына, өсімдіктердің тамақтануын жақсартуға және белгілі бір аймақтың энергетикалық ресурстарын ескере отырып, жоғары өнім алуға жағымды әсер ететін әдістерді жасау үшін зерттеу қажет деп санаймыз.Зерттеулер әртүрлі және күрделі физика-химиялық процестер нәтижесінде пайда болған қарашіріктің құрамы тәжірибелік аймақтың топырағының су-физикалық және химиялық қасиеттерін жақсартуға ықпал еткенін анықтады. Зерттелген дақылдар егістік қабатындағы қарашірік құрамын 1,43-тен 1,75% - ға дейін арттыруға мүмкіндік берді. Егістік қабатында жалпы азот 0,088 - 0,112, фосфор 0,110 - 0,153% құрады.Зерттеулер көрсеткендей, табиғи ортаның қалыптасу құрылымы топырақтың гумустың қалыптасу деңгейі (Mr), бұл топырақ түзілу процесіне әсер ететін факторлардың ең көп саны ландшафттық провинциялар мен географиялық аудандар деңгейіне шоғырланғанын көрсетеді.:МР= (0,42 Rн + 0,15 ß +0,09 SN + 0,09 Тв + 0,08 WВ + 0,04 Vв+0,04 Ос + 0,03 Мор+0,03 һгр) * 0,1 μ;

Russian. В статье рассмотрены вопросы повышения плодородия в системе земледелия с учетом эколого-мелиоративного состояния орошаемых регионов и методы оптимизации моделей модернизации почвенного плодородия. Из анализа приведенных материалов установлено, что под влиянием растительности меняется численность и качественный состав микроор-ганизмов, а, следовательно, и интенсивность процессов, в которых они участвуют. Такие изменения в почвах является результатом взаимодействия растений и микроорганизмов, которые определяют степень развития и питание сельскохозяйственных культур. В связи с этим считаем, что назрела необходимость изучение микрофлоры ризосферы для разработки приемов, благоприятно влияющих на ее развитие и состав, на улучшение питания растении и получение высоких урожаев с учетом энергетических ресурсов конкретной местности.Исследованиями установлены, что содержание гумуса, образовавшегося в результате многообразных и сложных физико-химических процессов, способствовали улучшению водно-физических и химических свойств почвы опытного участка. Изученные культуры позволили повышению содержания гумуса в пахотном слое от 1,43 до 1,75%. В пахотном слое общий азот составил 0,088- 0,112, фосфора 0,110- 0,153%.Исследованиями выявлены, что структура формирования природной среды уровень гумусообразования почвы (Мр), которые показывает, что максимальное число факторов, воздействующих на почвообразовательный процесс, сосредоточены на уровне ландшафтных провинции и географических местности описывается следующим выражением:Мр= (0,42Rн + 0,15ß +0,09Sn + 0,09Тв + 0,08WВ + 0,04Vв+0,04Ос + 0,03 Мор+0,03hгр)*0,1μ;