- | - | МИКРОФЛОРА РАЗЛИЧНЫХ ТИПОВ ПОЧВ СЕВЕРНОГО КАЗАХСТАНА

English. In all solonetzes under the study, the ammonifying microflora predominated over the amylolytic one. On the solonetz of fine chestnut, the maximum number of ammonifying microorganisms was observed in horizon A (16.0×106 CFU/g), the number of ammonifying microorganisms decreased sharply to the lower horizon. Cellulose-depleting actinomycetes in the upper horizons prevailed 2-21.5 times over cellulose-destroying fungi, this is explained by the fact that plant residues are decomposed mainly by actinomycetes on poor soils. On solonetz medium-chestnut, the maximum abundance of microorganisms was observed in the humusaccumulative horizon (2.5×106 CFU/g). The number of amylolytic bacteria was maximal in horizon B (2×106 CFU/g). Only cellulose-destroying fungi were observed of cellulose-destroying microorganisms, the number of which does not vary with depth. On the dark chestnut incomplete, dark chestnut shallow and darkchestnut medium-thick carbonate soils, the maximum number of amylolytic microorganisms is observed in the humus accumulative horizon. The number of these microorganisms decreased with depth. They were followed by heterotrophic bacteria whose maximum abundance was observed in the horizon B. Of cellulosedecomposing microorganisms on dark chestnut incomplete and dark chestnut shallow soils, actinomycetes predominated over fungi 2-3 times in horizon A, in the underlying horizons cellulose-disrupting actinomycetes were not observed, however, the number of fungi with depth did not change (10×103 CFU/g). The investigated soils of Northern Kazakhstan (solonchaks, solonetzes, dark chestnut, chestnut soils and chernozems) differed in the number and composition of microbial groups. When analyzing on various nutrient media, there is a tendency where the maximum number of microorganisms is concentrated in the upper humus-accumulative horizon. With depth, the number of microorganisms reduces, which is believed to be because of the lack of organic substances and oxygen.

unknown. Барлық зерттелген кебір топырақтарда ақуызды шірітетін аммонификаторлар саны азоттың бейорганикалық формаларымен қоректенетін микроағзалардан басым болды. Аммонификатор микроағзалардың ең жоғарғы саны ұсақ құба кебір топырақтың А қабатында (16,0×106 КТБ/г) болса, төменгі қабаттарда олардың саны бірден азайып кететіні байқалды. Топырақтың жоғарғы қабатындағы целлюлозаны ыдыратушы актиномицеттердің саны целлюлоза ыдыратушы саңырауқұлақтардан 2-21,5 есе басым, бұл кебір топырақтарда өсімдік қалдықтарының ыдырауына негізінен актиномицеттер қатысатынымен түсіндіріледі. Бактериялардың жоғары мөлшері орташа құба кебір топырақтың қарашірінділі-аккумулятивті қабатында 2,5×106 КТБ/г құрады. Амилолитикалық бактериялар топырақтың В қабатында (2×106 КОЕ/г) ең көп таралған. Целлюлоза ыдыратушы микроағзалардың ішінен тек саңырауқұлақтар ғана анықталды. Амилолитикалық бактериялардың жоғары саны күңгірт қара қоңыр топырақтардың толық дамымаған, аз қалыңдықтыжәне орташа қалыңдықты карбонатты түрлерінің қарашірінділі- аккумулятивті қабатында байқалады. Топырақ қабаттары төмендеген сайын микроағзалар саны төмендейді. Олардан кейін гетеротрофты бактериялардың жоғары мөлшері топырақтың В қабатында екендігі байқалады. Күңгірт қара қоңыр толық дамымаған және аз қалыңдықты топырақтардың А қабатында целлюлоза ыдыратушы микроағзалардан саңырауқұлақтарға қарағанда актиномицеттер саны 2-3 есе жоғары, төменгі қабаттарда целлюлоза ыдыратушы актиномицеттер байқалмайды, бірақ-та саңырауқұлақтар саны өзгермейді (10×103 КТБ/г). Солтүстік Қазақстан топырақтарын (сортаң, кебір, күңгірт қара қоңыр, қара қоңыр және қара) зерттеу барысында олар бір-бірінен микроағзалар тобының саны және құрамымен ерекшеленді. Әртүрлі қоректік орталарға талдау барысында микроағзалардың жоғары мөлшері топырақтың қарашірінділі -аккумулятивті қабатына шоғырланғаны белгілі болды. Төменгі қабаттарда микроағзалар санының аз болуы органикалық заттар мен оттегінің жетіспеушілігімен байланысты.

Russian. Изучение и понимание почвенного разнообразия носит фундаментальный характер. Данный вопрос остается мало изученным на территории Казахстана, а особенно в северных регионах. Превалирующие микроорганизмы зачастую характеризуют и определяют функциональную специфичность природных регионов в разных географических зонах. Длявыделения микроорганизмов был проведен почвенный микробиологический анализ различных типов почв северного региона. Численность и структуру комплекса почвенных микроорганизмов определяли методом посева разведений почвенной суспензии на плотные питательные среды. Результаты исследований показали, что целлюлозоразрушающие микроорганизмы на солонце в основном представлены только целлюлозоразрушающими грибами, в то время как на темно-каштановых почвах помимо грибов встречаются и целлюлозоразрушащие актиномицеты. При анализе наразличных питательных средах наблюдается тенденция, где максимальная численность микроорганизмов сосредоточена в верхнем гумусовоаккумулятивном горизонте. Во всех исследуемых солонцах аммонифицирующая микрофлора доминирует над амилолитической. На темно-каштановой среднемощной карбонатной и на темно-каштановой неполноразвитой почвах отмечена максимальная численность амилолитических бактерий. Более того, общая закономерность к снижениюколичества микроорганизмов с глубиной наблюдалась для всех типов почв. Многие исследования в области почвенной микробиологии направлены на изучение потенциально опасных видов микроорганизмов и патогенов. Однако, изучение и других представителей микробных сообществ может быть полезным, многие из них являются продуцентами широкого спектра биологически активных веществ и антибиотиков, которые находят непосредственное применение в сельском хозяйстве в целях создания биоудобрений и для биоремедиации почв, а также могут использоваться в медицине, биотехнологии и других сферах и смежных науках.