PL: Reakcja żyta ozimego uprawianego w różnych zmianowaniach | EN: Reaction of winter rye cultivated in different rotations

abstractPL: Celem pracy było zbadanie, który płodozmian wpływa lepiej na właściwości glebowe, plonowanie i jakość ziarna żyta ozimego, a także określenie znaczenia w nich międzyplonów z gorczycy białej lub mieszanki grochu pastewnego i łubinu żółtego. Wykazano, że uproszczenia w zmianowaniu roślin miały przeważnie negatywny, lecz nieistotny wpływ na właściwości fizyczne gleby. Międzyplon z roślin strączkowych zwiększał wilgotności gleby, a także jej porowatości ogólnej i kapilarnej. Zawartość azotu nie różniła się istotnie między płodozmianami, lecz było go najwięcej w płodozmianie typu Norfolk. Wyraźny natomiast na jego zawartość miała a mieszanka roślin bobowatych zwiększając go. Rodzaj płodozmianu istotnie wpłynął na zawartość pierwiastków P, Mg i K. Najwyższa zawartość fosforu i magnezu wystąpiła w zmianowaniu żyta po sobie, a potasu w czteropolówce. Międzyplony wpłynęły znacząco na zwiększenie ich ilości. Uprawa żyta w monokulturze spowodowała w istotnym stopniu wzrost o 20,9 p.p. porażenia źdźbła, a międzyplony nieistotnie, lecz korzystnie wpływały na jego zmniejszenie. Indeks pokrycia liściowego LAI zwiększał się pod wpływem wprowadzenia do zmianowań uproszczeń, a najwyższa jego wartość wystąpiła w monokulturze. Międzyplony w zależności od płodozmianu zwiększały lub obniżały go. Zwiększony udział zbóż w strukturze zasiewów spowodował zmniejszenie liczby roślin, kłosów i ziarna oraz obniżenie masy ziarna, masy tysiąca ziaren oraz plonu. Międzyplony nie wpłynęły istotnie na liczbę roślin, lecz mieszanka łubinu żółtego z grochem pastewnym zadziałała korzystnie na zwiększenie liczby kłosów w dwupolówce okopowo-zbożowej. W monokulturze zaobserwowano najwyższą zawartość białka, międzyplon z mieszanki strączkowej działał korzystnie na wzrost jego zawartości.

abstractEN: The aim of the study was to investigate which crop rotation has a better impact on soil properties, yield and quality of winter rye grain, as well as to determinate the significance of intercrops of white mustard or a mixture of field pea and yellow lupine in these aspects. It was found that simplifications in crop rotation generally had a mostly negative but insignificant impact on soil physical properties. Intercropping with leguminous plants increased soil moisture and its overall and capillary porosity. The nitrogen content did not significantly differ between crop rotations, but it was highest in the Norfolk-type rotation. However, the mixture of leguminous plants significantly increased nitrogen content. The type of crop rotation significantly influenced the content oh phosphorus, magnesium and potassium. The highest content of phosphorus and magnesium occurred in the rye after rye rotation, while potassium content was highest in the four-field rotation. Intercrops significantly increased their levels. Cultivating rye in monoculture significantly increased stem rust infection by 20,9 percentage points, while intercrops had an insignificant but beneficial effect on its reduction. The leaf area index (LAI) increased due to the introduction of simplifications into rotations with the highest value observed in monoculture. Intercrops either increased or decreased LAI depending on the crop rotation. An increased proportion of cereals in the crop structure resulted in a reduction in the number of plants, spikes, grains and a decrease in grain weight, thousand grain weight and yield. Intercrops did not significantly affect the number of plants, but a mixture of yellow lupine and field pea has a positive effect on increasing the number of spikes in the two-field rotation with root crops. Monoculture had the highest protein content and intercropping with leguminous plants positively affected on increase.

status: finished