Agroforestry Land Utilization for Head Watershed Conservation: A Case Study of Pak Song Subdistrict, Phato District, Chumphon Province | การใช้ประโยชน์ที่ดินระบบวนเกษตรเพื่อการอนุรักษ์พื้นที่ ต้นน้ำกรณีศึกษา: ตำบลปากทรง อำเภอพะโต๊ะ จังหวัดชุมพร

English. The aims of this study were to investigate socio-economic characteristic of communities in the head watershed of Pak Song sub-district, Phato district, Chumphon province, their resource utilization, agro-forestry land use patterns, and factors contributing to agro-forestry land use for head watershed conservation. The studied samples included 323 households. Questionnaires were used to interviewed heads of households or community representatives.  The descriptive analysis was presented in the form of means, and percentage.  Hypothesis testing was based on correlation analysis and Chi-square test, with level of significance at 5 percent level. The result showed that the 54.2% of population were female and 45.8% were male, aged between 25 - 29 years old. Agricuture constituted 98.8%.  About 52.9% of farming households owned land more than 20 rai, and 35.9% had gained access between 21-30 years.  The most common agro-forestry systems were integrated fruit trees and forest species, which accounted for 88.9%.  The studied households had knowledge and understanding, which rated at high level of 66.3%, of using agro-forestry for head watershed conservation of natural resources and environment. Correlation analysis of variables and chi-square test revealed that source of information, net income, education, and occupation were significantly contributing to agroforestry land use for head watershed conservation.

Thai. การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพเศรษฐกิจสังคม การใช้ประโยชน์จากทรัพยากร ของชุมชน รูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินระบบวนเกษตรของชุมชน และปัจจัยที่มีผลต่อการใช้ประโยชน์ที่ดินระบบวนเกษตรเพื่อการอนุรักษ์พื้นที่ต้นน้ำลำธาร กรณีศึกษาตำบลปากทรง อำเภอพะโต๊ะ จังหวัดชุมพร โดยกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาได้แก่ หัวหน้าครัวเรือนหรือตัวแทนที่อาศัยอยู่ในตำบลปากทรง อำเภอพะโต๊ะ จังหวัดชุมพร จำนวน 323 ครัวเรือน โดยใช้แบบสอบถามเก็บรวมรวบข้อมูล สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย การทดสอบสมมติฐานโดยการวิเคราะห์ หาความสัมพันธ์ โดยใช้ค่าสถิติไคสแควร์ โดยกำหนดค่านัยสำคัญทางสถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ที่ระดับ 0.05 ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุอยู่ในช่วง 25-59 ปี ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ ในภาคเกษตร คิดเป็นร้อยละ 98.8 ขนาดการถือครองที่ดินมากว่า 20 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 52.9 และระยะเวลาการถือครองที่ดิน ส่วนใหญ่ 21-30 ปี คิดเป็นร้อยละ 35.9 การใช้ประโยชน์ที่ดินรูปแบบวนเกษตรส่วนใหญ่ทำวนเกษตรแบบสวนผสมคิดเป็น ร้อยละ 88.9 กลุ่มตัวอย่างมีระดับความรู้ความเข้าใจระบบวนเกษตรในพื้นที่ต้นน้ำลำธาร โดยรวมอยู่ในระดับสูง คิดเป็น ร้อยละ 66.3 สำหรับระดับความรู้ความเข้าใจการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยรวมอยู่ในระดับสูง คิดเป็นร้อยละ 85.4 ผลการศึกษาความสัมพันธ์ของตัวแปร โดยใช้สถิติไคสแควร์ ที่ระดับความเชื่อมั่น 0.05 พบว่า แหล่งข้อมูลข่าวสาร รายได้สุทธิของครัวเรือน ระดับการศึกษา และอาชีพมีความสัมพันธ์ต่อการใช้ประโยชน์ที่ดินระบบวนเกษตรเพื่อการอนุรักษ์พื้นที่ต้นน้ำลำธาร