Bu araştırmada, geleneksel yöntemle üretilen Erzincan dut pekmezinin bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla, 2018 ve 2019 yıllarında geleneksel olarak üretilen 10 adet dut pekmezi örneğinde, çeşitli fiziksel ve kimyasal özellikler ile antioksidan aktivite tespit edilmiştir. Pekmez örneklerinde; pH 4,86-5,17, titrasyon asitliği %0,53-0,85, toplam kuru madde %71,91-84,07, suda çözünür kuru madde %70,60-83,80, toplam kül %1,44-3,47, protein %1,47-3,19, su aktivitesi 0,59-0,75, 5-hydroxymethyl furfural (HMF) 5,70-72,62 mg/kg, toplam şeker %64,04-71,40, invert şeker %40,46-56,15, sakkaroz %7,76-26,59, kalori 262,01-294,54 kcal/100 g, viskozite 745-15275 cP, L* değeri 19,19-32,64, a* değeri 5,68-17,53, b* değeri 2,46-9,01, H° değeri 15,78-52,10 ve C* değeri 8,74-19,72 aralığında belirlenmiştir. Toplam fenolik madde (TFM), 1,1diphenyl-2picyrlhydrazyl (DPPH) antioksidan aktivite ve % inhibisyon değerleri ise sırasıyla; 3,92-10,05 mg GAE/g, 1,31-6,25 mg TE/g ve %7,96-30,69 aralığında bulunmuştur. Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde; genel olarak pekmez örneklerinin besin değerlerinin yüksek olduğu, antioksidan ve TFM açısından iyi birer kaynak oldukları ve HMF miktarlarının TS 12001 Pekmez Standardı’nda bildirilen limitlerin oldukça altında kaldığı görülmektedir. Sonuç olarak, Erzincan yöresine ait geleneksel üretim tekniği ile doğal, besin değeri yüksek ve sağlığa yararlı pekmezlerin üretilebildiği ortaya çıkmıştır. Bu araştırma sonuçlarının, Erzincan geleneksel dut pekmezinin önemi, tanıtımı, değer kazanması ve koruma altına alınmasında katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Tahin üretiminde en önemli aşama susamın fiziksel ve kimyasal özelliklerini etkilediği için kavurmadır. Bu çalışmada tahin üretiminde kullanılan kabuksuz susam tohumlarının sıcak hava fritözünde optimum kavurma koşullarının belirlenmesi ve özelliklerinin konvansiyonel yöntemle karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında kabuğu soyulmuş susam tohumları farklı sıcaklık (160°C, 180°C ve 200°C) ve sürelerde (15-70 dakika) sıcak hava fritözünün haznesine 0,8 gr/cm3 olacak şekilde yayılarak kavrulmuştur. Kavurma işlemindeki sıcaklık ve süre parametreleri yanıt yüzey yöntemi kullanılarak optimize edilmiştir. Kavrulmuş örneklerin ΔE (toplam renk değişimi) ve su aktivitesi verilerine göre sıcak hava fritözünün optimum çalışma sıcaklığı ve süresi 181,1°C ve 36,7 dk olarak belirlenmiştir. Sıcak hava fritözünde kavurma neticesinde konvansiyonel kavurmaya göre yağ verimi %50’den %60’a çıkmıştır. En düşük peroksit değeri 1,69 meq O2/kg ile 180°C de 35 dk da sıcak hava fritözünde tespit edilmiştir. FTIR sonuçları da sıcak hava fritözü ile kavrulmuş susamların oksidasyona karşı daha dayanıklı olduğunu desteklemiştir. Sıcak hava fritözü ile 5 kat daha kısa sürede kavrulan susamların konvansiyonel kavurmaya göre asitlik değerleri ve yağ asidi kompozisyonları benzer bulunmuştur. HMF içeriğinde ise sağlık açısından riskli seviyede bir oluşum gözlenmemiştir.

In this study, it was aimed to make a breakfast spreadable Cornelian cherry nectar similar to marmalade. Lactiplantibacillus plantarum DA100 strain, which has potential probiotic properties, was added to this nectar.  It was investigated whether this strain has an effect on various sensory properties of nectar. In the study, sensory and various chemical properties of nectar produced without probiotic microorganism were determined. Since the breakfast spreadable Cornelian cherry nectar produced in our study was not exposed to high temperatures for a long time, a very low HMF of 4.290 mg/kg was determined. Vitamin C was determined as 716.800 mg/L and total phenolic content was determined as 3156.64 mg GAE/100g. In the probiotic group, the microorganism viability, which was 1.5×1010 Log CFU/mL initially, was determined below approximately 1.5×106 Log CFU/mL at the end of 5 days. In addition, coliform bacteria and E. coli were not detected in any group during this period. Contrary to the texture score, the difference between the sensory evaluation results of the probiotic-added and the control group of breakfast spreadable Cornelian cherry nectar was significant in taste, bitterness, odor and sourness. An alternative to jams and marmalades, rich in vitamin C and phenolic content, limited HMF production, and a functional product with low sugar content were tried to be obtained, and when the results obtained are evaluated, the product is thought to be promising.

The aim of the study is to be determine the effect of lactose hydrolysis and sugar content on physicochemical properties, sensory profile and HMF (5-hydroxymethylfurfural) content in Dulce de Leche (DL). Lactose free (lactose-hydrolysed) dairy products as well as low sugar products have been developed to supply consumer demand. Two different sucrose concentrations, 16% and 20%, were used in milk jam samples produced by the traditional method. For the formation of desired colour and flavour in the Dulce de Leche, Maillard reaction products are mainly responsible. HMF is Maillard reaction indicator analysed in this work. Fat, protein, solid content, ash, lactic acid and pH analysis were carried out. Sucrose, glucose, fructose and lactose concentrations were determined. Lightness, yellowness and redness as colour parameters of DL samples were evaluated and sensory analyses were also performed. It has been revealed that lactose hydrolysis causes significant changes in the color parameters and sensory profile of the samples. In this study, less or no HMF was detected in the lactose hydrolyzed DL samples compared to the control samples.