Çalışmanın temel amacı; Son yıllarda Türkiye ve Konya İlinde kuru fasulye üretim alanlarının daralması ile insan beslenmesinde önemli bir yeri olan kuru baklagillerin üretiminde çiftçilerin karar kriterlerinin belirlenerek önceliklendirmek ve öneri geliştirmektir. Türkiye’de kuru fasulye üretim alanı ve miktarı bakımından uzun yıllar ilk sırada yer alan Konya İli ilk sıradaki yerini kaybetmiş olmasına rağmen, Türkiye’nin kuru fasulye üretim alanının %16,14’üne, üretim miktarının %18,7’sine sahiptir. Üretim miktarı bakımından Konya ilinin %31,61’ini oluşturması bakımından Çumra ilçesi araştırma alanı olarak seçilmiştir. İşletmelerin kuru fasulye üretim kararlarına etki eden faktörlerin belirlenmesinde Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi kullanılmıştır. İşletmeler geçmiş tecrübelerinden yararlanarak üretim karalarını belirlemektedirler. Kuru fasulye üretim kararlarını etkileyen temel kriterler; verim, fiyat, işgücü, su ihtiyacı, pazarlama kolaylığı, mekanizasyon, girdi maliyetleri, yetiştiricilik bilgisi, toprak yapısı, desteklemeler olarak belirlenmiştir. İşletmelerin kuru fasulye üretim kararını etkileyen en önemli faktör  “verim” kriteri olmuştur (%20,01). Bunu sırasıyla fiyat (%13,5), girdi maliyetleri (%11,9), Su ihtiyacı (%11,8), pazarlama kolaylığı (%11,2), mekanizasyon (%8,3), işgücü(%6,8), yetiştiricilik bilgisi (%6,3), toprak yapısı (%5,6), desteklemeler (%4,7) olarak belirlenmiştir. Devletin çiftçilere bu yönde verim artırıcı girdilerin zamanında ve uygun dozda kullanmaları yönünde farkındalık kazandırılması gerekmektedir. Yine çiftçilerin yeni teknikleri ve girdileri kullanabilmeleri için ise desteklemelerin iyileştirilmesi olarak önerilmektedir.

This study was conducted to reveal of future estimation of the dry bean production area, production quantity, export quantity, import quantity and supply-demand balance in Turkey. The data used in the study were obtained from the Turkish Statistical Institute (TIS), FAO and the Ministry of Food Agriculture and Livestock records. The Double exponential smoothing method was used to estimate the future data. The data was used in the analysis includes dry bean production areas (ha), quantity of production, export, import and domestic use between 1994 and 2014. In the next five years (2015-2019), it was forecasted that there would be a decrease in the amount of the dry bean production areas, production quantity and export quantity whereas there would be an increase in the amount of the dry bean import quantity and domestic use. At the same time, it was expected that the amount of dry bean domestic supply would be higher than dry bean domestic demand. The reason for this surplus is high import quantity. In other words, it was foreseen that Turkey’s external dependence in dry bean will increase. In order to ensure continuity of production, it should be increase the income of dry bean producers, decrease the dry bean production cost and encourage the production. The policies to prevent domestic prices fall should be developed.

In this study, it was aimed to investigate the quality characteristics of different dry beans (Önceler 98, Göynük 98, Yunus 90, Topçu, Aras 98, Alberto, Bermaz, Noyanbey 98, Akman 98, Göksün, Karacaşehir 98) cultivars. The research, which was planned to be 20 plants per square meter and 4 repetitions, was conducted in Eastern Anatolia (Elazig) between May and September in 2017. The grain number per plant, grain weight per the plant, 100 grain weight, protein, starch and oil ratios of bean varieties were examined. At the end of the study, the number of grains per plant, grain weight of plant, 100 grain weight, protein, starch and fat ratio of beans varieties was between 25.45-159.85 piece, 19.00-51.15 g, 21.18-49.62 g, 24.65-28.24%, 40.80-46.31% 1.02-1.77% respectively. The highest values were determined for protein ratio (%) on Noyan Bey 98 cultivar and for grain weight of plant, starch ratio, fat ratio (%) on Göynük 98 cultivar among bean varieties.