Researches on heterosis on yield and yield components of some poppy hybrid (Papaver somniferum L.) lines | Bazı haşhaş (Papaver somniferum L.) melez hatlarının verim ve verim öğelerinde heterosis üzerine araştırmalar

anglais. The aim of this study is to improve some poppy materials which both the seed yield and capsule yield are higher and its morphine ratio is higher level than the average ratio of the country. The current sown varieties that on the poppy cultivated areas are selected according to the wishes of the producers. The seven lines were crossed reciprocal that were selected in first year of the study which was carried out two years. The parent lines were taken with their hybrids to yield experiments in the second year. Yield components of hybrid and parent lines were compared and investigated for heterosis and heterobeltiosis between these lines. Heterosis and heterobeltiosis values of some important traits of the material have been given below: for seed yield per plant changed between -13.42% to 37.14% and -22.48% to 36.29%; for capsul yield -33.92% to 45.39% and -40.83% to 34.67%; for seed yield -32.05% to 45.89% and -38.34% to 43.22%; for morphine content -24.21% to 44.62% and -32.44% to 32.68%; for morphine yield -37.63% to 100.39% and _54.68% to 95.21%, respectively.

turc. Bu çalışmanın amacı, ülkemizin haşhaş tarımı yapılan alanlarında halen ekilmekte olan mevcut çeşitlerin yanında, üreticilerin de istekleri doğrultusunda, hem kapsül ve tohum verimi yüksek olan hem de morfin oranı ülke ortalamasından daha yüksek bir düzeyde olan bazı materyaller geliştirmek ve elde etmektir. İki yıl süreyle yürütülen çalışmaların ilk yılında seçilmiş olan yedi hat resiprok olarak melezlenmiş; elde edilen melezlerle birlikte anaç hatlar ikinci yıl verim denemesine alınmıştır. Melez ve anaç hatların verim öğeleri karşılaştırılmış ve aralarındaki heterosis ile heterobeltiosis değerleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre heterosis ve heterobeltiosis değerleri bakımından önemli bazı karakterlerde elde edilen değerler şöyle bulunmuştur: Bitki başına tohum verimi bakımından heterosis % -13.42 ile % 37.14; heterobeltiosis % -22.48 ile % 36.29; dekara kapsül verimi bakımından heterosis % -33.92 ile % 45.39, heterobeltiosis % _40.83 ile % 34.67; dekara tohum verimi bakımından heterosis % -32.05 ile % 45.89, heterobeltiosis % -38.34 ile % 43.22; morfin oranı bakımından heterosis % -24.21 ile % 44.62; heterobeltiosis % -32.44 ile % 32.68; dekara morfin verimi bakımından heterosis % -37.63 ile % 100.39; heterobeltiosis % -54.68 ile % 95.21 arasında değişim göstermiştir.