Landbou en sy biofisiese omgewing : 'n GIS gebaseerde analise van die volhoubaarheid van landboupraktyke in die Piketbergse landdrosdistrik

Thesis (MA)--Stellenbosch University, 2001.

ENGLISH ABSTRACT: Agriculture occupies 86 percent of land that is being utilised for the needs of a growing population in the Western Cape. This implies that there has to be certain impacts on the environment regarding the practices associated with different agricultural activities. Negative impacts pertain to soil degradation, water quality problems, loss of biodiversity and vegetation deterioration. It must also be taken into consideration that each land use within agriculture has a different interaction with the environment. The nature of land use and environment will therefore determine the most important issues influencing the extent of impact on the environment. Certain problem areas in the Western Cape have been identified as the result of conflict between agriculture and the environment. However, if agriculture is practiced and managed in a sustainable manner, it can be productive, while at the same time assuring a healthy environment. To achieve such a situation a protocol has to exist whereby sensitive areas, with regard to potential impact on the environment by agriculture, can be identified. Considering this, the most important concept of the study was to develop methodology appropriate for evaluating and identifying farming areas where current practices threaten the sustainable use of natural resources. The result is a model that aims to identify the different land uses and then evaluate each agricultural activity through a holistic approach with regard to impact on the environment. The Piketberg magisterial district was chosen as study region to put the methodology into practice. Datasets regarding soil types, climate, water quality, vegetation and agricultural practices, specific to the study area, were gathered. By using Geographical Information Systems, the datasets could be manipulated to derive the necessary information needed for running the model. This produced maps showing areas of low to high impact on the environment and indicating the specific landuse responsible for each impact.

AFRIKAANSE OPSOMMING: Landbou beslaan 86 persent van die grond in die Wes-Kaap wat aangewend word om te voorsien in die behoeftes van 'n groeiende bevolking. Praktyke verbonde aan die onderskeie landbouaktiwiteite het egter sekere impakte op die omgewing. Negatiewe impak hou verband met gronddegradasie, waterkwaliteitprobleme, verlies aan biodiversiteit en plantegroei agteruitgang. Elke landbougrondgebruik het ook 'n spesifieke interaksie met die omgewing. Die belangrikste bydraende faktore tot impak op die omgewing sal dus deur die aard van die grondgebruik en omgewingsensitiwiteit bepaal word. Sekere probleemareas is reeds in die Wes-Kaap geïdentifiseer weens negatiewe interaksie tussen landbou en die omgewing. Indien landbou egter volhoubaar beoefen en bestuur word, kan dit produktief wees en terselfdertyd 'n gesonde omgewing verseker. Die behoefte het ontstaan om 'n protokol binne landbou te vestig, waardeur daar gefokus word op die uitwysing van risikoareas met betrekking tot degradasie van omgewingskwaliteit as gevolg van landbouaktiwiteite. Alles inaggenome, was die belangrikste doel van die studie om 'n metodiek te ontwikkel vir die evaluering en identifisering van boerderygebiede waarin die volhoubare benutting van die natuurlike hulpbronne bedreig word deur huidige produksiepraktyke. Die resultaat was 'n model wat landboupraktyke deur 'n holistiese benadering ten opsigte van die impak op die omgewing evalueer. Vir toepassing van die metodologie is die Piketbergse landdrosdistrik as studiearea geïdentifiseer. Verskeie datastelle, onder andere klimaat, grondtipes, waterkwaliteit, plantegroei en landboupraktyke, spesifiek aan hierdie area is verkry. Deur Geografiese Inligtingstelsels is die datastelle gemanipuleer en die toepaslike inligting afgelei vir gebruik in die model. Die eindresultaat was verskeie kaarte waarop die potensiële impak van landbou op die omgewing van hoog na laag geklassifiseer is. Spesifieke landboupraktyke verantwoordelik vir die impak, hetsy hoog of laag word ook aangedui.