Przekształcenia składu fizyczno-chemicznego płytkich wód podziemnych w strefach drenażu na obszarach nizinnych | Transformations in physicochemical composition of groundwaters within lowland drainage zones

Zdigitalizowano i udostępniono w ramach projektu pn. Rozbudowa otwartych zasobów naukowych Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku, dofinansowanego z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Edukacji i Nauki na podstawie umowy SONB/SP/512497/2021.

Wydanie publikacji sfinansowano ze środków Wydziału Biologiczno-Chemicznego Uniwersytetu w Białymstoku

Allan J.D., 1998, Ekologia wód płynących. PWN, Warszawa, 450.

Atlas hydrogeologiczny Polski 1:500 000, 1995, Paczyński B., Mikulski Z. (red.), Wyd. Inst. Geol., Warszawa.

Atlas hydrologiczny Polski, 1987, praca zbiorowa pod kier. J. Stachy, t. I. Wyd. Geol., Warszawa.

Atlas podziału hydrograficznego Polski, 2005, praca zbiorowa. pod kier. H. Czarneckiej, IMGW, Wyd. Geol., Warszawa.

Bajkiewicz- Grabowska E., Mikulski Z., 1999, Hydrologia ogólna. PWN, Warszawa, 316.

Banaszuk H., 1995a, Położenie Puszczy Knyszyńskiej, zarys rzeźby i budowy geologicznej. W: Czerwiński A. (red.), Puszcza Knyszyńska. Monografia przyrodnicza, 11-22.

Banaszuk H., 1995b, Geneza i rozwój rzeźby terenu Puszczy Knyszyńskiej w świetle analizy geomorfologicznej i badań termoluminescencyjnych. W: Czerwiński A. (red.), Puszcza Knyszyńska. Monografia przyrodnicza, 33-48.

Banaszuk H., Banaszuk P., 1997, Rozmieszczenie i ogólna charakterystyka łąk na Nizinie Północnopodlaskiej. W: Gleby hydrogeniczne na obszarze Północno-Wschodniej Polski, ich jakość i użytkowanie, Białystok, 17-24.

Baścik M., Chełmicki w., 2004, tródło jako obiekt badań interdyscyplinarnych. W: Izmaiłow B. (red.), Przyroda - Człowiek - Bóg. IGiGP UJ, Kraków, 147-169.

Bencala K.E., 2000, Hyporheic zone hydrological processes, Hydrological Processes, 14, 2797-2798.

Ber A., 1972, Mapa Geologiczna Polski 1:200 000, ark. Sokółka. Wyd. Inst. Geol., Warszawa.

Ber A., 2000, Plejstocen Polski północno-wschodniej w nawiązaniu do głębszego podłoża i obszarów sąsiednich. PIG, Warszawa, 89.

Borowiec K., 2003, Transformacje jakości wody w niszach źródlisk nizinnych, Praca magisterska, Zakład Hydrobiologii UwB, 78.

Boulton A.J., Findlay S., Marmonier P., Stanley E.H., Valett H.M., 1998, The functional significance of the hyporheic zone in streams and rivers. Ann. Rev. Ecol. Syst., 29, 59- 81.

Bowes M.J., House W.A., Hodgkinson R.A., 2003, Phosphorus dynamics along a river continuum. The Science of the Total Environment, 313, 199-212.

Brunke M., 1998, The Influence of Hydrological Exchange Patterns on Environmental Gradients and Community Ecology in Hyporheic Interstices of a Prealpine River. Diss. ETH, 12734, Zurich, 213.

Brunke M., Gonser T., 1997, The ecological significance of exchange processes between rivers and groundwater. Freshwater Biology, 37, 1-33.

Brunke M., Gonser T., Grieder E., 1998a, Influence of surface and subsurface flow on distribution of particulate organie matter and inorganic fine particles in perialpine stream sedimemts. Hydrology, Water Resources and Ecology in Headwaters, 371-378.

Brunke M., Gonser T., Grieder E., 1998b, Environmental gradient patterns in hyporheic interstices: A model based on hydrological exchange processes, W: Bretschko G., Helesic J. (red.), Advances in River Bottom Ecology, Backhuys, Leiden, 23-30.

Buttorini A., Sabater F., 2000, Seasonal variability of dissolved organie carbon in a Mediterranean stream. Biogeochemistry, 51, 303-321.

Chafiq M., Gilbert J., 1993, Storage and dynamics of organie matter in difefrent springs of small floodplain streams. Hydrobiologia, 251, 199-209.

Chełmicki W., 1997, Degradacja i ochrona wód (część pierwsza). Jakość. Wyd. UJ, Kraków, 252.

Chełmicki W., 2002, Woda. Zasoby, degradacja, ochrona. PWN, Warszawa, 306.

Chełmicki W., Siwek J., 2001, Natural and anthropogenic factors controlling spring water quality in the southern path on the Małopolska Upland (southern Poland), W: Impact of Human Activity on Groundwater Dynamics, IAHS Publ., 269.

Czachorowski S., 2007, Fauna źródeł - stan poznania i perspektywy badań. W: Jokiel P., Moniewski P., Ziułkiewicz M. (red.), Źródła Polski. Wybrane problemy krenologiczne. Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 55-61.

Czarnecka B., 2009, Źródła strefy krawędziowej Roztocza: zróżnicowanie szaty roślinnej a stan środowiska. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, 6, PAN, Oddział w Krakowie, 27-43.

Czerwińska-Tomczyk J., Łusiak R., Rysak A., 2007, Białystok. W: Nowicki Z. (red.), Wody podziemne miast wojewódzkich Polski. Informator Państwowej Służby Hydrogeologicznej. PIG, Warszawa, 280.

Czerwiński A., 1975, Puszcza Knyszyńska na Wysoczyźnie Białostockiej wokół doliny Supraśli. Nauka i Praktyka, OBN, 3, Białystok, 5-52.

Czerwiński A., 1995a, Gleby Puszczy Knyszyńskiej. W: Banaszuk H. (red.), Środowisko glebowe obiektów chronionych Białostocczyzny. Materiały konferencji Białostockiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, 18-25.

Czerwiński A., 1995b, Szata roślinna i pokrywa glebowa. W: Czerwiński A. (red.), Puszcza Knyszyńska. Monografia przyrodnicza, 203-238.

Czerwiński A., Róg Z., 1988a, Budowa geologiczna podłoża i własności gleb fizjocenozy grądu typowego na utworach zastoiskowych. W: Czerwiński A. (red.), Zmiany antropogeniczne wybranych ekosystemów Puszczy Knyszyńskiej . Wyd. Politechnika Białostocka, 7-28.

Czerwiński A., Róg Z., 1988b, Budowa geologiczna podłoża i morfologia gleb fizjocenozy grądu szczyrowego na terasach kemowych. W: Czerwiński A. (red.), Zmiany antropogeniczne wybranych ekosystemów Puszczy Knyszyńskiej . Wyd. Politechnika Białostocka, 29-50.

Czerwiński A., Róg Z., 1988c, Budowa podłoża i właściwości gleb fizjocenozy grądu młodownikowego na kemach przetainowych. W: Czerwiński A. (red.), Zmiany antropogeniczne wybranych ekosystemów Puszczy Knyszyńskiej. Wyd. Politechnika Białostocka, 51-72.

De Haan H., 1992, Impacts of environmental changes on the biogeochemistry of aquatic humic substances. Hydrobiologia, 229, 59-71.

Dobrzański B., Uziak S., Klimowicz Z., Melke J., 1987, Badanie gleb w laboratorium i w polu. Wyd. UMCS, Lublin, 316.

Dojlido J.R., 1995, Chemia wód powierzchniowych. Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok, 342.

Dolecka J., Grabarczyk K., Królikowski A., Walery M., 1996, Charakterystyka perspektywicznych potrzeb miasta Białegostoku oraz ocena możliwości ich pokrycia z dyspozycyjnych zasobów wód powierzchniowych i podziemnych. W: Mioduszewski W. (red.), Ochrona zasobów wodnych na przykładzie zlewni Górnej Narwi. Wyd. IMUZ, Falenty, 79-98.

Duchnowski Z., Michalski T., 1987, Chemizm wód podziemnych północnej części obniżenia podlaskiego na tle elementów paleohydrogeologii plejstocenu. Przegl. Geol., 3, 138-143.

Dynowska I., 1971, Przestrzenna zmienność procentowego udziału podziemnego zasilania rzek polskich, Folia Geograph., Series Geographica-Physica, 5, 5-13.

Dynowska I., 1972, Typy reżimów rzecznych w Polsce. Zesz. Nauk. UJ, Prace Inst. Geogr., 50, 1-45.

Dynowska I., 1986, Regionalne zróżnicowanie źródeł w Polsce. Folia Geograph., Series Geographica-Physica, 18, 3-29.

Dynowska I., 1991, Obieg wody. W: Starkel L. (red.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa, 355-387.

Dynowski J., Zbatyńska E., 1974, Chemizm wód gruntowych Wyżyny Krakowskiej i Miechowskiej. Zesz. Nauk. UJ, Geogr., 37, 115-123.

Edwards R.T., 1998, The hyporheic zone. W: Naiman R.J., Bilby R.E. (red.), River Ecology and Management, Lessons from the Pacific Coastal Ecoregion. Springer, New York, 399-429.

Edwardson K.J., Bowden W.B., Dahm C., Morrice J., 2003, The hydraulic characteristics and geochemistry ojhyporheic and parafluvial zones in Arctic tundra streams, north slope, Alaska Advances in Water Resources, 26, 9, 907-923.

Falkowska E., 1995, Importance of the reocurrence of geological structure of river valleys in the E part of the Polish Lowland to the assessment of influence of anthropogenic pollution. Geological Quarterly, 39, 4, 527-538.

Falkowska E., Falkowski T., 1994, Zróżnicowanie litologii i właściwości sorpcyjnych utworów powierzchniowych oraz ich znaczenie w ochronie przed rozprzestrzenianiem się zanieczyszczeń na obszarach o rzeźbie glacjalnej, na przykładzie fragmentu doliny Supraśli. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, 246, 46-55.

Findlay S., Strayer D., Goumbala C., Gould K., 1993, Metabolism of streamwater dissolved organie carbon in the shallow hyporheic zone, Limnol. Oceanogr., 38, 1493-1499.

Fisher S.G., Grimm N.B., Marti E., Holmes R.M., Jones J., Jeremy B., 1998, Material Spiraling in Stream Corridors: A Telescoping Ecosystem Model. Ecosystems, 1, 1 ,19-34.

Fischer H., Sachse A., Steinberg C.E.W., Pusch M., 2002, Difefrential retention and utilization of dissolved organie carbon by bacteria in river sediments, Limnology and Oceanography, 47, 1702-17411.

Franken R.J.M., Storey R.G., Williams D., 2001, Biological, chemical and physical characteristics of downwelling and upweling zones in the hyporheic zone of a northtempera te stream. Hydrobiologia, 444, 183-195.

Fraser B.G., Williams D.D., 1998, Seasonal boundary dynamics of a groundwater/surface water ecotone, Ecology, 2019-2031.

Gabryś H., 2002, Gospodarka azotowa. W: Kopcewicz J., Lewak S. (red.), Fizjologia roślin. PWN, Warszawa, 246-258.

Gandy C.J., Smith J.W.N., Jarvis A.P., 2007, Attenuation of mining-derived pollutants in the Hyporheic zone: A review. Science of the Total Environment, 373, 435-446.

Gary W.L., Duffy S.J., 2008, Chemia środowiska. PWN, Warszawa, 614.

Gołębiewski A., 2008, Puszcza Knyszyńska. Obszar gospodarowania siedmiu nadleśnictw RDLP w Białymstoku. W: Górniak A., Poskrobko B. (red.), Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej w systemie ochrony przyrody i edukacji środowiskowej. Agencja Wydawniczo-Edytorska EkoPress, Białystok, 30-36.

Górniak A., 2000, Klimat województwa podlaskiego. IMGW, Wyd. Geol., Białystok, 116.

Górniak A., Jekatierynczuk-Rudczyk E., 1995, Stosunki wodne regionu Puszczy Knyszyńskiej. W: Czerwiński A. (red.), Puszcza Knyszyńska. Monografia przyrodnicza, 49-71.

Górniak A., Jekatierynczuk-Rudczyk E., 1997, Anthropogenic changes in spring water quality in the area of the town of Białystok (northeastern Poland). Acta Hydrobiol., 39, 1/2, 19-28.

Górniak A., Zieliński P., Jekatierynczuk-Rudczyk E., 2008, Stosunki wodne parku krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej. W: Górniak A., Poskrobko B. (red.), Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej w systemie ochrony przyrody i edukacji środowiskowej. Agencja Wydawniczo-Edytorska EkoPress, Białystok, 37-47.

Groffman P.M., Gold A.J., Jacinthe P.A., 1998, Nitrous oxide production in riparian zones and ground water. Nutrient Cycling in Agroecosystems, 52, 179-186.

Grygoruk M., 2008, Metodyka szacowania objętości retencyjnej stawów bobrowych oraz ich oddziaływania na stosunki wodne zlewni leśnych. Studia i Materiały CEP-L, 10, 2(18), 162-172.

Gutry-Korycka M., 1978, Zasilanie podziemne rzek polskich. Przeg. Geofiz., 23, 2, 25-38.

Halicki S., 1950, Z zagadnień stratygrafii plejstocenu na Niżu Europejskim. Acta Geologica Pol., 1, 45-76.

Hancock P.J., 2002, Human Impacts on the Stream-Groundwater Exchange Zone, Environmental Management, 29, 6, 763-781.

Hefting M.M., Clement J.Ch., Bienkowski P., Dowrick D., Guenat C., Butturini A., Topa S., Pinay G., Verhoeven J.T.A., 2005, The role of vegetation and litter in the nitrogen dynamics of riparian buffer zones in Europe, Ecological Engineering, 24, 465-482.

Hendricks S.P., 1993, Microbial ecology of the hyporheic zone: a perspective integrating hydrology and biology. Journal of the North American Benthological Society, 12 , 70-78.

Hendricks S.P., White D.S., 1995, Seasonal biogeochemical patterns in surface water, subsurface hyporheic, and riparian ground water in a temperate stream ecosystem. Arch. für Hydrobiol., 134, 459-490.

Herbich P., 2007, Związek wód podziemnych z powierzchniowymi w układzie zlewniowym rzek. W: Paczyński B., Sadurski A. (red.), Hydrogeologia regionalna Polski, t. I PIG, 82-95.

Hermanowicz W., Dożańska W., Dojlido J., Koziorowski B., 1976, Fizyczno-chemiczne badania wody i ścieków. Arkady, Warszawa, 418.

Hinkle S.R., Duff J.H., Triska F.J., Laenen A., Gates E.B., Bencala K.E., Wentz D.A., Silva S.R., 2001, Linking hyporheic flow and nitrogen cycling near the Willamette River - a large river in Oregon, USA. Journal of Hydrology, 244, 3-4, 157-180.

Hoehn E., 1998, Solute exchange between river water and groundwater in headwater environments. Hydrology. Water Resources and Ecology in Headwaters, 248, 165-171.

Husmann S., 1971, Eine neue Methode zur Entnahame von Interstitialwasser aus subaquatischen Lockergesteinen. Archiv für Hydrobiologie, 68, 519-527.

Jancarkova I., Larsen T.A., Gujer W., 1997, Distribution of nitrifying bacteria in a shallow stream. Water Science and Technology, 36, 8-9, 161-166.

Janiec B., 1997, Transformacje i translokacje jonowe w wodach naturalnych Roztocza Zachodniego. Wyd. UMCS, Lublin, 214.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 1999a, Hydrochemia czwartorzędowych źródlisk dorzecza Supraśli. Maszynopis rozprawy doktorskiej. Wyd. UMCS, Lublin, 154.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 1999b, Effects of drainage basin managment on the chemical composition of waters in lowland springs. Acta Hydrobiol., 41, 97-105.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 1999c, Tło hydrochemiczne płytkich wód podziemnych w dorzeczu Supraśli. W: Wawrentowicz D. (red.), Gospodarka wodno-ściekowa w Euroregionie Niemen. Wyd. Ekonomia i Środowisko, Augustów, 199-205.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 2002, Hydrologiczna specyfika nizinnych wypływów wód podziemnych, XXX Szkoła Hydrologiczna "Współczesne zagadnienia hydrologii", 133-140.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 2004, Stan wybranych źródlisk na obszarach chronionych regionu białostockiego. W: Michalczyk Z. (red.), Badania geograficzne w poznawaniu środowiska. Wyd. UMCS, Lublin, 296-300.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 2005, Transformacje składu chemicznego wody w strefie źródlisk nizinnych. W: Burchard J. (red.), Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce, t. III. Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 259-268.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 2006a, Zmiany składu chemicznego wody w niszach źródlisk nizinnych. Dok. Geogr., 32, 113-118.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 2006b, Water quality in the hyporheic zone of small lowland rivers. Polish Journal of Environmental Studies, 15, 453-456.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 2007a, Strefa hyporeiczna, jej funkcjonowanie i znaczenie. Kosmos, 56, 1-2, 181-196.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 2007b, Charakterystyka jakości wody naturalnych wypływów wód podziemnych Białegostoku. W: Jokiel P., Moniewski P., Ziułkiewicz M. (red.), Źródła Polski. Wybrane problemy krenologiczne. Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 234-241.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 2008a, Threats to a smali river and its urban catchment. Ecohydrology & Hydrobiology, 8, 1, 77-87.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., 2008b, Nitrogen compounds dynamie in the hyporheic zone of small lowland river. Limnological Papers, 3, 59-68.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., Zieliński P., 2004, Stan i zagrożenia małej rzeki nizinnej na obszarze Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej. W: Michalczyk Z. (red.), Badania geograficzne w poznawaniu środowiska. Wyd. UMCS, Lublin, 301-306.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., Górniak A., 2006, Wpływ zbiornika Siemianówka na wody rzeki Narew poniżej zapory. W: Górniak A. (red.), Ekosystem zbiornika Siemianówka w latach 1990-2004 i jego rekultywacja. Wyd. UwB, Białystok, 1993-1999.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., Sobolewski K.I., 2006, Niedoceniony walor krajoznawczy Parku Krajobrazowego Puszcza Knyszyńska - źródliska. Roczniki Naukowe Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego i Turystyki w Supraślu, 26-31.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., Zieliński P., Górniak A., 2006, Stopień degradacji rzeki wiejskiej w bezpośrednim sąsiedztwie Białegostoku. Woda - Środowisko - Obszary wiejskie, 6, 2(18), 143-153.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., Żuk E., 2006, Walory krenologiczne Białegostoku i okolic. Podlaska Kultura Fizyczna, l, 29-34.

Jekatierynczuk-Rudczyk E., Miakisz B., Górniak A., 2009, Zawartość związków azotu w wodzie na Wzgórzach Sokólskich. Woda - Środowisko - Obszary wiejskie, 9, 2, 59-71.

Jokiel P., 1994, Zasoby, odnawialność i odpływ wód podziemnych strefy aktywnej wymiany w Polsce. Łódzkie Tow. Naukowe, Łódź, 237.

Jokiel P., 2007, Źródła - wodne perełki na granicy Terry i Hadesu. W: Jokiel P., Moniewski P., Ziułkiewicz M. (red.), Źródła Polski. Wybrane problemy krenologiczne. Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 7-13.

Jones J.B., Holmes R.M., 1996, Surface-subsurface interactions in stream ecosystems. Trends in Ecology & Evolution, 11, 6, 239-242.

Kajak Z., 1994, Hydrobiologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wyd. Filii UW, Białystok, 326.

Kayabak K., Çelikn H., Karatosun H., Angün Z., Koçbay A., 1 999, The influence of a heavily poliuted urban river on the adjacent aquifer systems. Environmental Geology, 38 (3), 233-243.

Kellman L., Hillaire-Marcel C., 1 998, Nitrate cycling in streams: using natural abundances of NO3--δ15N to measure in situ denitrification. Biogeochemistry, 43, 273-292.

Kennedy V.C., 1971, Silica variation in stream water with time and discharge. W: Hem J.D. (red.), Nonequilibrium system in natural water chemistry. Advances chemistry, 106, American Chemical Society, Washington, 95-130.

Kiryluk A., 1997, Zmiany florystyczne w zbiorowiskach roślinnych na zmeliorowanych torfowiskach niskich. W: Gleby hydrogeniczne na obszarze Północno-Wschodniej Polski, ich jakość i użytkowanie, Białystok, 25-32.

Kleczkowski A.S., 1988, Regionalizacja słodkich wód podziemnych Polski w zmodyfikowanym ujęciu. Materiały Ogólnopolskiego IV Sympozjum "Aktualne Problemy Hydrogeologii". Wyd. Instytutu Morskiego, Gdańsk, 47-56.

Kleczkowski A.S., 1990, Mapa głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagajqcych szczególnej ochrony. Inst. HiGI AGH, Kraków.

Kmieciak M., 2002, Szczegółowa mapa geologiczna Polski, 1:50 000, ark. Białystok. Państw. Inst. Geol., Warszawa.

Kondracki J., 1972, Polska Północno- Wschodnia. PWN, Warszawa, 272.

Kondracki J., 1998, Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa, 441.

Kondracki J., Pietkiewicz S., 1967, Czwartorzęd północno-wschodniej Polski. Czwartorzęd Polski. PWN, Warszawa, 65-98.

Kowalkowski A., 1991, Ewolucja gleb w holocenie. W: Starkel L. (red.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Warszawa, 387-402.

Kronvang B., Hoffmann C.Ch., Svendsen L.M., Windolf J., Jansen J.P., Dørge J., 1 999, Retention of nutrients in river basins. Aquatic Ecology, 33, 29-40.

Kucharski L., 2007, Flora źródlisk - skład i gatunki wskaźnikowe. W: Jokiel P., Moniewski P., Ziułkiewicz M. (red.), Źródła Polski. Wybrane problemy krenologiczne. Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 62- 68.

Laskowski K., 1999, Szczegółowa mapa geologiczna Polski, 1:50 000, ark. Wasilków. Państw. Inst. Geol., Warszawa.

Lindner L. (red.), 1992, Czwartorzęd. Osady, metody badań, stratygrafia. Wyd. PAE, Warszawa, 683.

Lindner L., Dzierżek J., Lamparski Z., Marks L., Nitychoruk J., 1995, Zarys stratygrafii czwartorzędu Polski; główne poziomy osadów glacjalnych i interglacjalnych oraz ich rozprzestrzenienie. Przeg. Geolog., 7, 586-591.

Liszkowski J., 1975, Wpływ obciążenia lądolodem na plejstoceńską i współczesną dynamikę litosfery na obszarze Polski. Mat. I Kraj Symp. "Współczesne i neotektoniczne ruchy skorupy ziemskiej w Polsce", t. I, Warszawa, 123-126.

Liszkowski J., 1982, Geneza pola współczesnych pionowych ruchów skorupy ziemskiej na obszarze Polski. Rozprawy UW, Warszawa, 174, 179.

Lwowicz M.I., 1979, Zasoby wodne świata. PWN, Warszawa, 438.

Łomotowski J., Siwoń Z., 2004, Wykorzystanie programów symulujących skład jonowy wody do oceny stabilności chemicznej wody wodociągowej. Ochrona Środowiska, 4, 13-16.

Łoszewski H., 1984, Naturalne wypływy wód podziemnych dorzecza Supraśli. Nauka i Praktyka, OBN, 4, Białystok, 111-150.

Macioszczyk A., 1987, Hydrogeochemia. Wyd. Geol., Warszawa, 475.

Macioszczyk A., 2006, Podstawy hydrogeologii stosowanej. PWN, Warszawa, 571.

Macioszczyk A., Grochowski D., Porębska G., 1991, Zanieczyszczenia antropogeniczne wód w źródłach lewobrzeżnej Warszawy. Współczesne problemy hydrogeologii. Mat. CPBP 04.10. SGGW AR, Warszawa, 48, 29-39.

Macioszczyk A., Dobrzyński D., 2002, Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. PWN, Warszawa, 448.

Madejski C., Madejska E., 1998a, Mapa hydrogeologiczna Polski, 1:50 000, ark. Białystok. Państw. Inst. Geol., Warszawa.

Madejski C., Madejska E., 1998b, Mapa hydrogeologiczna Polski, 1:50 000, ark. Wasilków. Państw. Inst. Geol., Warszawa.

Mainstone Ch.P., Parr W., 2002, Phosphorus in rivers - ecology and management. The Science of the Total Environment, 282-283, 25-47.

Małecka D., 1995, Projekt prac geologicznych w celu ustalenia zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych czwartorzędowego piętra wodonośnego zlewni rzeki Krynki. Wyd. UW, Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, Zakład Prac Geologicznych, Warszawa, 55.

Małecka D., Małecki H., Murzynowski W., Lipnicka T., 1991, Hydrochemiczna charakterystyka wód podziemnych Kotliny Biebrzańskiej. Współczesne Problemy Hydrogeologii. Mat. CPBP 04.10. SGGW AR, 48, 157-164.

Małecki J.J., 1991, Rola mikroskładników w ocenie antropogenicznych przekształceń chemizmu wód podziemnych. Współczesne Problemy Hydrogeologii. Mat. CPBP 04.10. SGGW AR, 48, 40-48.

Małecki H., 1998, Rola strefy aeracji w kształtowaniu składu chemicznego płytkich wód podziemnych wybranych środowisk hydrogeochemicznych. Biuletyn PIG 381, Warszawa, 219.

Mapa glebowo-rolnicza 1:1 00 000, Województwo białostockie, 1986, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa Puławy, OPGK Białystok.

Mapa glebowo-rolnicza 1:1 00 000, Województwo białostockie, 1986, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa Puławy, OPGK Białystok.

Matuszkiewicz W., 2001, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa, 536.

McDowell R.W., 2003, Sediment phosphorus chemistry and microbial biomass along lowland New Zealand stream . Aquatic Geochemistry, 9, 19-40.

Michalczyk Z., 2007, Źródła w badaniach geograficznych. W: Jokiel P., Moniewski P., Ziułkiewicz M. (red.), Źródła Polski. Wybrane problemy krenologiczne. Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 39-47.

Mioduszewski W., 1996, Analiza zasobów i potrzeb wodnych w zlewni Górnej Narwi. W: Mioduszewski W. (red.), Ochrona zasobów wodnych na przykładzie zlewni Górnej Narwi. Wyd. IMUZ, Falenty, 7-19.

Mocek A., Drzymała S., Maszmer P., 1997, Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wyd. AR, Poznań, 416.

Mojski J., 1967, Warunki deglacjacji okolic Białegostoku w okresie zlodowacenia środkowopolskiego. Czas. Geogr., 38, 3, 56-84.

Mojski J., 1972, Nizina Podlaska. W: Geomorfologia Polski. PWN, Warszawa, 125-189.

Mojski J., 1993, Europa w plejstocenie. Wyd. PAE, Warszawa, 236.

Mojski J., 2005, Ziemie polskie w czwartorzędzie. Zarys morfogenezy. PIG, Warszawa, 404.

Moniewski P., 2007, Podstawowe pojęcia, typologie i klasyfikacje współczesnej krenologii. W: Jokiel P., Moniewski P., Ziułkiewicz M. (red.), Źródła Polski. Wybrane problemy krenologiczne. Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 15-29.

Moreau S., Bertru G., Buson Ch., 1998, Seasonal and spatial trends of nitrogen and phosphorus loads to the upper catchment of the river Vilaine (Brittany): relationships with land use. Hydrobiologia, 373/374, 247-258.

Musiał A., 1992, Studium rzeźby glacjalnej północnego Podlasia. Wyd. UW, Warszawa, 203.

Nowicki A.J., 1969, Osady kenozoiczne północno-wschodniego Podlasia. W: Z badań czwartorzędu w Polsce, t. XII, Warszawa, 256-287.

Nowicki A.J., 1971, Mapa geologiczna Polski 1:200 000, ark. Białystok wraz z objaśnieniami. Wyd. Geol., Warszawa.

Orghidan T., 1959, Ein neure Lebensraum des unter ir dischen Wassers, der hyporheische Biotop. Archiv für Hydrobiologie, 55, 392-414.

Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z., 1991, Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. IOŚ, Warszawa, 283.

Pajchel M., Tyska M. (red.), 1957- 1965, Atlas geologiczny Polski. Zagadnienia stratygraficzno-facjalne. Inst. Geol., Wyd. Geol., Warszawa.

Paszczyk J., 1975, Rola wód podziemnych w odpływie rzecznym i w bilansie wodnym Polski. Wyd. UMCS, Lublin, 126.

Pazdro Z., 1983, Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol., Warszawa, 575.

Pennak R.W., Ward J.Y., 1986, Interstitial fauna communities of the hyporheic and adjacent groundwater biotopes of a Colorado mountain stream. Archiv für Hydrobiologie Suppl., 74, 356-396.

Perelman A.J., 1971, Geochemia krajobrazu. PWN, Warszawa, 271.

Piskornik Z., 1987, Fizjologia roślin dla wydziałów ogrodniczych, cz. 1 . PWN, Warszawa, 523.

Płochniewski Z., 1971, Hydrogeologia. Wyd. Geol., Warszawa, 311.

Pretty J.L., Hildrew A.G., Trimmer M., 2006, Nutrient dynamics in relation to surface-subsurface hydrological exchange in a groundwater fed chalk stream. Journal of Hydrology, 330, 84- 100.

Przyrodnicze obiekty chronione województwa białostockiego, 1997, Wyd. Woj. Konser. Ochrony Przyrody, Białystok, 38.

Puciłowska E., 2008, Liczebność i biomasa bakterii w strefie hyporeicznej rzek nizinnych. Praca magisterska, Zakład Hydrobiologii UwB, 84.

Raport o stanie środowiska województwa podlaskiego w latach 2002-2003, 2004, IOŚ, WIOŚ w Białymstoku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Białystok, 234.

Rheinheimer G., 1987, Mikrobiologia wód. Państ. Wyd. Rolnicze i Leśne, Warszawa, 327.

Romani A.M., Guasch H., Munoz L., Ruana J., Vilalta E., Schwartz T., Emtiazi F., Sabater S., 2004, Biofilm structure and function and possible implications for riverine DOC dynamics. Microbial Ecology, 47, 316 -328.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych wód powierzchniowych. Dz. U. nr 162 poz. 1008.

Różkowski J., 1996, Przeobrażenia składu chemicznego wód krasowych południowej części Wyżyny Krakowskiej (zlewnia Rudawy i Prądnika). Kras i Speleologia, nr specj. 1.

Różkowski J., 1 999, Przeobrażenia chemizmu wód podziemnych drenowanych źródłami w obszarach krasowych Wyżyny Krakowskiej. W: Biesiadka E., Czachorowski S. (red.), Źródła Polski. Stan badań, monitoring i ochrona, Studia i Materiały WSP w Olsztynie, 145.

Różycki S.Z., 1972, Plejstocen Polski Środkowej. PWN, Warszawa, 254.

RunkeI R.L., McKnight D.M., Rajaram H., 2003, Modeling hyporheic zone processes. Advances in Water Resources, 26, 9, 901-905.

Schindler J.E., Krabbenhoft D.P., 1998, The hyporheic zone as a source of dissolved organie carbon gases to a temperate forested stream, Biogeochemistry, 43, 157-174.

Schwoerbel J., 1967, Das hyporheische interstitial ais Grenzbiotop zwischen oberirdischem - und subterranem Ökosystem und seine Bedeutung für die Primär-Evolution von Kleinsthöhlenbewohnern. Archiv für Hydrobiologie Suppl., 33, 1-62.

Sheibley R.W., Jackman A.P., Duff J.H., Triska F.J., 2003, Numerical modeling of coupled nitrification-denitrification in sediment perfusion cores from the hyporheic zone of the Shingobee River, MN. Advances in Water Resources, 26, 9, 977-987.

Shibata H., Sugawara O., Toyoshima H., Wondzell S.M., Nakamura F., Kasahara T., Swanson F.J., Sasa K., 2004, Nitrogen dynamics in the hyporheic zone of a forested stream during a small storm, Hokkaido, Japan. Biogeochemistry, 69 (l), 83-104.

Simčič T., Mori N., 2007, Intensity of mineralization in the hyporheic zone of the prealpine river Baca (West Slovenia). Hydrobiologia, 586, 221-234.

Siwek J., 2001, Wpływ antropopresji na zawartość związków azotu i fosforu w źródłach zlewni Prądnika, Dłubni i Szreniawy. W: Balon J., German K. (red.), Przemiany środowiska a jego funkcjonowanie. Problemy ekologii krajobrazu, 10.

Siwek J., 2004, Źródła w zlewniach Prądnika, Dłubni i Szreniawy. Naturalne i antropogeniczne uwarunkowania jakości wód. IGiGP, UJ, Kraków, 98.

Sokołowski A.W., 1991, Przyrodnicze obiekty chronione województwa białostockiego. Wyd. Woj. Konser. Ochrony Przyrody, Białystok, 102.

Sophocleous M.A., 2002, Interactions between groundwater and surface water: The state of the science. Hydrogeology Journal, 10(1), 52-67.

Sophocleous M.A., 2003, Environmental implications of intensive groundwater use with special regard to streams and wetlands. W: Custodio E., Llamas R. (red.), Groundwater Intensive Use: Challenges and Opportunities. A.A. Balkema Publishers, Lisse, The Netherlands, 93-112.

Sophocleous M.A., 2004, Global and regional water availability and demand: Prospects for the future. Natural Resources Research, 13 (2), 61-75.

Springer A.E., Stevens L.E., 2009, Spheres of discharge of springs. Hydrogeology Journal, 17, 83-93.

Stan środowiska w Polsce w latach 1996-2001, 2003, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, 269.

Staniaszek J., 1996, Wybrane problemy gospodarki wodno-ściekowej województwa białostockiego. W: Mioduszewski W. (red.), Ochrona zasobów wodnych na przykładzie zlewni Górnej Narwi. Wyd. IMUZ, Falenty, 21-29.

Starek Z., 2002, Rola składników mineralnych w roślinie. W: Kopcewicz J., Lewak S. (red.), Fizjologia roślin. PWN, Warszawa, 228 -245.

Starmach K., Wróbel S., Pasternak K., 1978, Hydrobiologia. PWN, Warszawa, 621.

Stolarska M., Moniewski P., 2007, Podstawowe właściwości fizykochemiczne wód w niszy źródliskowej Rosanów I. W: Jokiel P., Moniewski P., Ziułkiewicz M. (red.), Zródła Polski. Wybrane problemy krenologiczne. Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 213-224.

Storey R.G., Williams D.D., Fulthorpe R.R., 2004, Nitrogen processing in the hyporheic zone of a pastoral stream. Biogeochemistry, 69, 285-313.

Supriyasilp T., Graettinger A.J., Durrans S.R., 2003, Quantitatively directed sampling for main channel and hyporheic zone water-quality modeling. Advances in Water Resources, 26, 9, 1029-1037.

Systematyka gleb Polski, 1989, Rocznik Gleboznawczy, 40, 3-4, 33-103.

Tomaszewski J., 1989, Badanie naturalnych wypływów wód podziemnych. W: Gutry-Korycka M., Werner-Więckowsk H. (red.), Przewodnik do hydrograficznych badań terenowych. PWN, Warszawa, 104-115.

Triska F.J., Kennedy V.C., Avanzino R.J., Zellweger G.W., Bencala K.E., 1989, Retention and transport of nutrients in a third-order stream: hyporheic processes. Ecology, 70, 1877-1892.

Triska F.J., Duff J.H., Avanzino R.J., 1990, Influence of exchange flow between the channel and hyporheic zone on nitrate production in a small mountain stream. Can. J. Fish. Aquat. Sd., 47, 2099-2111.

Triska F.J., Duff J.H., Avanzino R.J., 1993, The role of water exchange between a stream channel and its hyporheic zone in nitrogen cycling at the terrestrial-aquatic interface. Hydrobiologia, 251, 167-184.

Tyc A., 1997, Wpływ antropopresji na procesy krasowe Wyżyny Śląsko-Krakowskiej na przykładzie obszaru Olkusz-Zawiercie. Kras i Speleologia, nr specj. 2.

Uzarski D.G., Stricker C.A., Burton T.M., King D.K., Steinman A.D., 2004, The importance of hyporheic sediment respiration in several mid-order Michigan rivers: comparison between methods in estimates of lotic metabolism, Hydrobiologia, 518, 47-57.

Valett H.M., Fisher S.G., Stanley E.H., 1990, Physical and chemical characteristics of the hyporheic zone of a Sonoran Desert stream. Journal of the North American Benthological Sodety, 9, 201-215.

Vannote R.L., Minshall G.W., Cummins K.W., Sedell J.R., Cushing C.E., 1980, The river continuum concept. Can. J. Fish. Aquat. Sd., 37, 130-137.

Vollmer S., De los santos Ramos F., Daebel H., Kühn G., 2002, Micro scale exchange processes between surface and subsurface water. Jurnal of Hydrology, 269, 3-10.

Wiktorowicz B., 2007, Formy migracji rozpuszczonych mikroskładników szczaw Ziemi Kłodzkiej, Prace Nauk. Inst. Gór. Politechniki Wrocławskiej, 33, 121-128.

Williams D.D., Hynes H.B.N., 1974, The occurrence of benthos deep in the substratum. Freshwater Biology, 4, 233 -256.

Winter T.C., 1999, Relation of streams, lakes, and wetlands to groundwater flow systems. Journal of Hydrology, 7, 28-45.

Winter T.C., 2002, Subaqueous capping and natural recovery: Understanding the hydrogeologie setting at contaminated sites. DOER Technical Notes Collection (TIN DOER - C26), U.S. Army Engineer Research and Development Center, Vicksburg, MS. http://www.wes.army.mil/el/dots/doer.

Withers P.J.A., Jarvie H.P., 2008, Delivery and cycling of phosphorus in rivers: A review. Science of the Total Environment, 400, 379-395.

Woś A., 1999, Klimat Polski. PWN, Warszawa, 301.

Zaborski B., 1927, Studia nad morfologią dyluwium Podlasia i terenów sąsiednich. Przeg. Geogr., 7, 23-36.

Zieliński P., Górniak A., 1999, Analizy rozpuszczonego węgla organicznego w wodach naturalnych. Aparatura badawcza dydaktyczna, 3, 37-45.

Zieliński P., Jekatierynczuk-Rudczyk E., 2010, Dissolved organic matter transformation in the hyporheic zone of a small lowland river. Oceanological and Hydrobiological Studies.

Ziułkiewicz M., 2007, Zróżnicowanie hydrochemiczne wód podziemnych w niszy źródliskowej w Cisnach. W: Jokiel P., Moniewski P., Ziułkiewicz M. (red.), Źródła Polski. Wybrane problemy krenologiczne. Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 225-233.

Znosko J. (red.), 1968, Atlas Geologiczny Polski 1:2 000 000. Inst. GeoI., Warszawa.

Znosko J., 1998, Tectonic Atlas of Poland. PIG, Warszawa.

http://www.imgw.pl

http://www.mos.gov.pl

http://www.poranny.pl

http://www.wios.warszawa.pl

http://www.kgigcz.ug.edu.pl