FIRST RECORD OF XEROBION HORTOBAGYI (SZELEGIEWICZ 1978) FROM KAZAKHSTAN WITH NOTES ON ITS BIONOMICS (HEMIPTERA: APHIDIDAE, APHIDINA) | XEROBION HORTOBAGYI (SZELEGIEWICZ 1978) ТҮРІНІҢ ҚАЗАҚСТАНДА АЛҒАШ ТІРКЕЛУІ ЖӘНЕ БИОНОМИЯСЫ БОЙЫНША ЕСКЕРТПЕЛЕРІМЕН (HEMIPTERA: APHIDOMORPHA) | ПЕРВАЯ НАХОДКА XEROBION HORTOBAGYI (SZELEGIEWICZ 1978) В КАЗАХСТАНЕ С ПРИМЕЧАНИЯМИ ПО ЕГО БИОНОМИКЕ (HEMIPTERA: APHIDOMORPHA)

anglais. The systematics and taxonomy of xerophilous aphid genera within the subtribe Aphidina—Protaphis Börner, 1940; Brachyunguis B. Das, 1918; and Xerobion Nevsky, 1928—remain a subject of considerable relevance, particularly in the context of Central Asia. Species of these genera are widely distributed in Kazakhstan, inhabiting clay, sandy, rocky, and saline deserts, as well as steppe and forest-steppe zones. The genus Xerobion is native to arid regions of the southern Palearctic and currently comprises 21 recognized species globally. Of these, 15 have been recorded in Kazakhstan. All known species are either narrow oligophages or monophages, typically found on plants of the families Chenopodiaceae and Asteraceae, where they live openly on above-ground parts. In 2022, multiple specimens of Xerobion hortobagyi (Szelegiewicz, 1978) were collected for the first time in Kazakhstan, on Seriphidium sublessingianum in the Syntas area of the northern slope of the Tarbagatai Range. Previously, this species was known only from the steppe regions of Slovakia and Hungary. A morphological description of X. hortobagyi is provided, along with notes on its bionomics, potential distribution, and newly compiled distribution maps.

kazakh. Aphidina тұқымдастығына жататын ксеробионтты бітелер туыстары — Protaphis Börner, 1940, Brachyunguis B. Das, 1918, Xerobion Nevsky, 1928 — жүйелілігі мен таксономиясы бойынша мәселелер әлі де өзекті болып отыр. Бұл туыстардың өкілдері Қазақстан аумағында кең таралған, олар сазды, құмды, тасты және тұзды шөлдерде, сондай-ақ дала және орманды дала аймақтарында кездеседі. Xerobion Nevsky, 1928 туысы Оңтүстік Палеарктиканың құрғақ аймақтарына тән. Қазіргі уақытта бұл туысқа әлемдік фаунада белгілі 21 түр кіреді. Қазақстанда осы туысқа жататын 15 түр анықталған. Барлық белгілі түрлер — Chenopodiaceae және Asteraceae тұқымдастарына жататын өсімдіктердің жер бетіндегі бөліктерінде тіршілік ететін тар маманданған олигофагтар немесе монофагтар. 2022 жылы Тарбағатай жотасының солтүстік макробөктерінде (Сынтас шатқалы) Seriphidium sublessingianum өсімдігінде Xerobion hortobagyi (Szelegiewicz, 1978) түрінің бірнеше дарасы алғаш рет жиналды. Бұған дейін бұл түр тек Венгрия мен Словакия далаларынан белгілі болған. Бұл жұмыста аталған түрдің морфологиялық сипаттамалары келтіріліп, оның ықтимал таралу аймақтары талқыланды. Сонымен қатар ақпараттық таралу картасы жасалды.

russe. Проблема систематики и таксономии ксеробионтных родов тлей подтрибы Aphidina — Protaphis Börner, 1940, Brachyunguis B. Das, 1918 и Xerobion Nevsky, 1928 — остаётся актуальной. Представители этих родов особенно многочисленны в Казахстане, где они обитают в глинистых, песчаных, каменистых и солончаковых пустынях, а также в степной и лесостепной зонах. Род Xerobion Nevsky, 1928 распространён в аридных регионах Южной Палеарктики и включает в настоящее время 21 вид, известный мировой фауне. В Казахстане зарегистрировано 15 видов данного рода. Все известные виды являются узкоспециализированными олигофагами или монофагами, живущими на наземных частях растений семейств Chenopodiaceae и Asteraceae. В 2022 году на северном макросклоне хребта Тарбагатай (Сынтас) впервые для Казахстана были собраны многочисленные экземпляры Xerobion hortobagyi (Szelegiewicz, 1978) на растении Seriphidium sublessingianum. Ранее данный вид был известен только из степей Венгрии и Словакии. В работе приводится морфологическое описание вида, обсуждаются особенности его биономики и потенциальные ареалы распространения. Составлены информационные карты.