The possibility of producing humic compounds, organomineral fertilizers from peat ores and lignites and their impacts on plant growth | Türkiye turba ve linyitlerinden humik bileşikler, organomineral gübreler üretilebilirliği ve bitki büyümesindeki etkisi

Английский. The aim of this Project is to convert the lignite and peat ores to valuable organic fertilizers and control their qualities. According to the results of our studies , in Turkey, there are lots of lignite and peat ores that can be used as raw materials for organic fertilizer production .But when we compare these ores with the other ores in the world , we see that our ores contain heavy metals in huge amounts. If we want to use them to produce organic fertilizer , first we have to clean up them carefully. Generally in Turkey , there ores are present in Konya (Bayavşar , Karadiken, Ilgın) , Bolu-Göynük , Ermenek, Tekirdağ-Saray , Çorum _Dodurga ,Elbistan 1-2 .Elbistan lignit ores contain nearly half of the Turkey lignites. By leaching the materials by acids , the unwanted content of the materials can be cleaned. The materials like ammonium humate, potassium humate, sodium humate ,sulfonated humate some kind of organic based products are produced by leaching method.These materials are experimented on corn plant and it has seen that they are good organic fertilizers.The effect of the materials on the plant is grooving up the root of the plant.

турецкий. Bu araştırma projesinde ülkemiz, devlet mülkiyetinde bulunan linyit ve turba yataklarının organik gübre hammaddesi olarak kullanılabilirliğinin araştırılmasını, çeşitli tür üretilebilecek organik gübrelerin tarımsal etkilerinin izlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmamız sonuçlarına göre ülkemizde organik gübre hammaddesi olarak kullanılabilecek çok miktarda hammadde yatağının bulunduğu, fakat bunların dünya kömürlerinden çok daha kirli olması itibarıyle ancak temizlenmesi ile organik gübre hammaddesi olarak kullanılabileceği tespit edilmiştir. Bu malzeme yatakları ağırlıklı olarak Konya Göller Yöresi (Bayavşar, Karadiken, Ilgın), Bolu-Göynük, Ermenek Kömür İşletmeleri (Cenne, Çanakçı, Tepebaşı), Tekirdağ-Saray, Çorum-Dodurga, Elbistan I ve II olarak tespit edilmekle birlikte bunların oluştuğu Jeolojik yaş itibarıyle çok miktarda benzer materyalin olması muhtemel gözükmektedir. Ayrıca bunlar içerisinde yer alan Elbistan linyitleri Türkiye linyitlerinin yarıya yakınını oluşturması sebebiyle önemli bulunmuştur. Materyallerin asit özütleme ile bazı içeriklerinin temizlenmesi sonucu nihai ürünler anlamlı bulunmuş, başka proje çalışmaları ile optimize çalışmaları yapılmasının önemi vurgulanmıştır. Bu materyallerden üretilen amonyum humat, potasyum humat, sodyum humat, sülfolanmış humat ve organik bazlı (8-6-1-8) tür ürünlerin mısır bitkisi üzerinde yapılan sera denemesinde gübre değeri yüksek olan ürünler ön plana çıkmıştır. Bitki kök aksamında farklı ürünlerin bitki kök ağırlığını ve kök gelişimini farklı şekilde artırdığı tespit edilmiştir. Sera deneme yöntemi ile bu tür bir sonuç alınmış olup humik asitlerin topraktaki organik madde işlevinden farklı ve fazla olarak, daha fazla bir beklentinin olmaması gerektiği düşünülmektedir. Toprak düzenleyici olarak, gübre değerleri ile ilgili farklı deneme tarzında çalışma yapılmalıdır.