INDICATORS OF LIFE-RESISTANCE OF THE ELMOLY-TYPE ELMUS DEPENDING ON AGE AND LOCATION IN THE SOUTH-EAST OF KAZAKHSTAN | ҚАЗАҚСТАННЫҢ ОҢТҮСТІК-ШЫҒЫСЫНДАҒЫ ҰСАҚ ЖАПЫРАҚТЫ ШЕГІРШІННІҢ ӨСУ ЖЕРІНЕ ЖӘНЕ ЖАСЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ӨМІРШЕҢДІК КӨРСЕТКІШТЕРІ | ПОКАЗАТЕЛИ ЖИЗНЕУСТОЙЧИВОСТИ ВЯЗА МЕЛКОЛИСТНОГО В ЗАВИСИМОСТИ ОТ ВОЗРАСТА И МЕСТОПРОИЗРАСТАНИЯ НА ЮГОВОСТОКЕ КАЗАХСТАНА

Английский. In the south-east of Kazakhstan, where the rural population is about 1.3 million people, there is a dense network of roads and over 3.0 million hectares of annually cultivated rainfed arable land with increased erosion hazard, the formation of land reclamation landscapes suggests optimal use of land with ecological , economic and social points of view and therefore is considered as themost promising area of organization of this territory. Protective forest stands, being the object of multifunctional impact on the environment, form stable and fundamentally new forest landscapes with a high degree of self-regulation. The processes of growth, development and decay of protective stands in the region proceed in the same mode regardless of the initial goals of their creation. Some differences in terms of stability have only lanes along the roads, which, apparently, is associated with the accumulation of moisture in them due to rainfall draining from the canvases. In the region under consideration, which has extremely harsh conditions for plant growth, about 10 tree and shrub species were subjected to lengthy tests. Of these, Ulmus parvifolia reached their best performance. For this species, the maximum preservation of trees (80-90%) and growths (0.85-1.1 m) were established both in the first years of life and in the subsequent one. It was also found that their root system extends both in depth and on the sides, thereby covering more spaces for water supply. Agrotechnical and forestry measures for planting care are some of the effective measures that have a direct impact on the sustainability of plantations. It was revealed that for planting forest strips fromUlmus parvifolia, soil cultivation should be carried out according to a two-year-old black pair, at which the maximum indicators of soil moisture (18-21 mm.) Are achieved, and the soil is soaked to a depth of 170-190 cm.

неизвестный. Қазақстанның оңтүстік-шығысында, ауыл тұрғындарының саны шамамен 1,3 млн. адамды құрайды, тығыз жолдар желісі бар және 3,0 млн. гектардан астам жыл сайын жаңбырлатып егілетін, эрозия қаупі жоғары егістік жерлер бар, орманмелиоративтік ландшафттардың қалыптасуы жерді экологиялық, экономикалық және әлеуметтік көзқарастар тұрғысынан оңтайлы пайдалануды ұсынады, сондықтан осы аумақты ұйымдастырудың ең болашағы айқын бағыт болып саналады. Қорғаныш орман алқаағаштары қоршаған ортаға көпфункционалды әсер ету нысаны бола отырып, өзін-өзіреттеудің жоғары деңгейімен тұрақты және түбегейлі жаңа орман ландшафттарын қалыптастырады. Аумақтағы қорғаныш алқаағаштарының өсу үрдісі, дамуы және ыдырауы олардың бастапқы мақсаттарына қарамастан бірдей режимде жүреді. Төзімділік жағынан кейбір айырмашылықтар тек жол бойындағы орман жолақтарынан байқалады, бұл мүмкін, жол жиегіненаққан жауын-шашынның, яғни ылғалдың көптігіне байланысты. Өсімдіктің өсуі үшін өте қатаң жағдайдағы қарастырылып отырған аймақта 10-ға жуық ағаш пен бұта түрлері ұзақ сынақтарға ұшырады. Олардың ішінде ең жақсы көрсеткіштерге қол жеткізгені ұсақ жапырақты шегіршін. Бұл түр үшін ағаштардың максимлды сақталуы (80-90%) және өсуі (0,85-1,1 м) тіршілігінің алғашқы жылдарында да, кейінгі кезеңінде де жақсы нәтиже берді. Сондай-ақ, олардың тамыр жүйесі тереңдікке де, жан-жағына да таралатыны, осылайша сумен қамтамасыз ету үшін көбірек орындарды алатындығы анықталды. Алқаағаштарды агротехникалық және орман шаруашылық күту жұмыстары, бұл орман жолақтарының төзімділігінетікелей әсер ететін тиімді шаралар. Ұсақ жапырақты шегіршіннің орман жолақтарын өсіру үшін топырақты екі жылдық қара пар бойынша жүргізу керек, бұл кезде топырақтың ең жоғары ылғалдылық көрсеткіштері (18-21 мм) жетеді, ал топырақ 170-190 см тереңдікке дейін суланады.

Русский. В статье приведены материалы многолетних исследований по показателям, сохранности, роста в высоту и диаметру, а также жизнеустойчивости вяза приземистого в трех и двухрядных лесных полосах с различным размещением в ряду и в междурядьях, в первом (5-7) и втором возрастном периодах (8-15лет). На юго-востоке Казахстана, характеризующемся засушливостью климата и острым дефицитом влаги, интенсивно обрабатываются около 3 млн. га богарной пашни, из которых в настоящее время около 800 тыс. га сильно подвержено воздействию антропогенных факторов и теряют свои естественно-экологические свойства: опустыниваются, подвергаются ветровой и водной эрозии, сокращаютсяэндемичная флора и фауна. В этих условиях важным средством сдерживания негативных процессов, происходящих на этом огромном открытом пространстве, выступают защитные насаждения, созданные главным образом после семидесятых годов двадцатого столетия. Их общая площадь оценивается примерно в 51 тыс. га и под их защитой находятся около 1270 тыс. га сельскохозяйственных угодий. Основная часть защитных насаждений состоит из Каройской государственной лесной полосы на одноименном земельном массиве и Талдыкурганских защитных полос, протянувшихся от г. Талдыкургана до поселка Жансугурова. Им сейчас от 20 до 45 лет и поэтому вполне на их основе возможно как обобщение опыта выращивания лесных полос, так и оценка их устойчивости, агромелиоративной и общеэкологической эффективности с тем, чтобы выработать научно-практические предложения по актуальным вопросам защитного лесоразведения в регионе, по определению пригодности территории юго-востока Казахстана для целей лесоразведения и повышения лесистости республики.