Salt-tolerant microorganisms isolated from coal and their ability to stimulate wheat germination and growth | Тұзға төзімді және бидайдың өнгіштігі мен өскінінің дамуын ынталандыратын көмірде таралған микроағзаларды іріктеу | Тұзға төзімді және бидайдың өнгіштігі мен өскінінің дамуын ынталандыратын көмірде таралған микроағзаларды іріктеу

Английский. Background and Aim. Kazakhstan has significant reserves of brown coal, which makes it an important source of humic substances that can be used for the production of fertilizers and soil ameliorants. The aim of this study was to isolate microorganisms from coal waste for the development of organomineral fertilizers to enhance soil fertility and increase crop yields. Materials and Methods. This study describes the isolation and identification of bacteria, fungi, and actinomycetes from low-grade coal from the Kumiskuduk and Kuznetsk coal deposits in the Karaganda region. A total of 28 microbial isolates were obtained. The isolates that demonstrated stable growth on Burke's nutrient medium containing 1% sodium chloride were selected for further analysis: Bacillus firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4, Microbacterium ginsengiterrae №5, Brevundimonas vesicularis №11, Brevundimonas nasdae №12, Brevundimonas vesicularis №19, Pseudomonas mandelii №25, Streptomyces parvus №26, Streptomyces parvus №27 and Brevundimonas vesicularis №28. Results. Laboratory experiments demonstrated that treating wheat seeds with metabolites derived from Bacillus Firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4 и Brevundimonas nasdae №12, Brevundimonas vesicleis №19, Pseudomonas mandelii №25, Streptomyces parvus №27 and Brevundimonas vesicleis №28 resulted in higher germination rates and increased germination energy compared to the control. Additionally, strains Bacillus firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4, Brevundimonas nasdae №12 and Brevundimonas vesicularis №19 stimulated wheat seeding growth by 8.4–12%, and strain Brevundimonas vesicularis №19 specifically increased root length by 5.8% compared to the control. Conclusion. Strains Bacillus firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4, Brevundimonas nasdae №12 and Brevundimonas vesicularis №19 are recommended for the development of biopreparations aimed at the bioremediation of saline soils and as plant growth stimulants for cereal crops.

казахский. Алғышарттар мен мақсат. Қазақстанда қоңыр көмірдің қомақты қоры бар, бұл оны тыңайтқыштар мен мелиоранттар өндіру үшін пайдалануға болатын гуминді заттардың маңызды көзі етеді. Жұмыстың мақсаты топырақ құнарлылығын жақсарту және ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыру үшін органоминералды тыңайтқыштар алуда көмір қалдықтарынан микроағзаларды іріктеу. Материалдар мен әдістер. Қарағанды облысының төмен сұрыпты Күмісқұдық және Кузнецк кен орындары көмірлерінде таралған бактериялар, саңырауқұлақтар мен актиномицеттер саны анықталып, жалпы саны 28 микроағза изоляттары бөлініп алынды. Құрамында 1% натрий хлориді бар тұзды Бёрк қоректік ортада қарқынды өскен Bacillus firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4, Microbacterium ginsengiterrae №5, Brevundimonas vesicularis №11, Brevundimonas nasdae №12, Brevundimonas vesicularis №19, Pseudomonas mandelii №25, Streptomyces parvus №26, Streptomyces parvus №27, Brevundimonas vesicularis №28 штамдары іріктеліп, зертханалық жағдайда бидай дақылының өсуін ынталандыру қасиеті анықталды. Нәтижелер. Зерттеу нәтижесі көрсеткендей бидай дәнін Bacillus firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4 и Brevundimonas nasdae №12, Brevundimonas vesicularis №19, Pseudomonas mandelii №25, Streptomyces parvus №27 және Brevundimonas vesicularis №28 штамдарының метаболиттерімен өңдегенде бидайдың өнгіштігі, өну энергиясы бақылаумен салыстырғанда біршама жоғары болды. Сондай-ақ Bacillus firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4, Brevundimonas nasdae №12, Brevundimonas vesicularis №19 штамдары бидай өскіндерінің 8,4-12%-ға, ал Brevundimonas vesicularis №19 штамы өскін тамыршаларының ұзындығын 5,8%-ға дейін бақылаумен салыстырғанда өсуін ынталандырды. Қорытынды. Тұзды топырақты биоремедиациялау және дәнді дақылдардың өсуін ынталандыру үшін Bacillus firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4, Brevundimonas nasdae №12, Brevundimonas vesicularis №19 штамдары биопрепарат жасауға ұсынылады.

Русский. Алғышарттар мен мақсат. Қазақстанда қоңыр көмірдің қомақты қоры бар, бұл оны тыңайтқыштар мен мелиоранттар өндіру үшін пайдалануға болатын гуминді заттардың маңызды көзі етеді. Жұмыстың мақсаты топырақ құнарлылығын жақсарту және ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыру үшін органоминералды тыңайтқыштар алуда көмір қалдықтарынан микроағзаларды іріктеу. Материалдар мен әдістер. Қарағанды облысының төмен сұрыпты Күмісқұдық және Кузнецк кен орындары көмірлерінде таралған бактериялар, саңырауқұлақтар мен актиномицеттер саны анықталып, жалпы саны 28 микроағза изоляттары бөлініп алынды. Құрамында 1% натрий хлориді бар тұзды Бёрк қоректік ортада қарқынды өскен Bacillus firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4, Microbacterium ginsengiterrae №5, Brevundimonas vesicularis №11, Brevundimonas nasdae №12, Brevundimonas vesicularis №19, Pseudomonas mandelii №25, Streptomyces parvus №26, Streptomyces parvus №27, Brevundimonas vesicularis №28 штамдары іріктеліп, зертханалық жағдайда бидай дақылының өсуін ынталандыру қасиеті анықталды. Нәтижелер. Зерттеу нәтижесі көрсеткендей бидай дәнін Bacillus firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4 и Brevundimonas nasdae №12, Brevundimonas vesicularis №19, Pseudomonas mandelii №25, Streptomyces parvus №27 және Brevundimonas vesicularis №28 штамдарының метаболиттерімен өңдегенде бидайдың өнгіштігі, өну энергиясы бақылаумен салыстырғанда біршама жоғары болды. Сондай-ақ Bacillus firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4, Brevundimonas nasdae №12, Brevundimonas vesicularis №19 штамдары бидай өскіндерінің 8,4-12%-ға, ал Brevundimonas vesicularis №19 штамы өскін тамыршаларының ұзындығын 5,8%-ға дейін бақылаумен салыстырғанда өсуін ынталандырды. Қорытынды. Тұзды топырақты биоремедиациялау және дәнді дақылдардың өсуін ынталандыру үшін Bacillus firmus №2, Microbacterium ginsengiterrae №4, Brevundimonas nasdae №12, Brevundimonas vesicularis №19 штамдары биопрепарат жасауға ұсынылады.