زیست‌شناسی و دموگرافی زنبور پارازیتویید (Trissolcus basalis (Hym.: Scelionidae روی تخم دو میزبان مختلف | Biology and demography of Trissolcus basalis (Hym.: Scelionidae) on eggs of two different hosts

ویژگی‌های زیستی و جمعیتی زنبور Trissolcus basalis (Wollaston) روی تخم سن گندم، Eurygaster integriceps Puton، و تخم سن گرافوزوما، Graphosoma lineatum (L.)، بررسی شد. ابتدا، طول دوره‌ی نابالغ، زمان ظهور، نسبت جنسی نتاج و نرخ خروج نسل دوم پارازیتویید با انتخاب 25 دسته تخم پارازیته (350 عدد) صفر تا چهار ساعت عمر هر میزبان به‌صورت تصادفی و به‌طور جداگانه در شرایط دمایی 5/0 ± 25 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و طول روز 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی اندازه‌گیری شد. به‌علاوه، درصد پارازیتیسم، درصد بقای مراحل نابالغ، طول عمر، نسبت جنسی و باروری 10 روز اول زندگی هر زنبور ماده، با بررسی جداگانه‌ی 25 جفت زنبور تازه (صفر تا چهار ساعت طول عمر) از هر میزبان و روی تخم همان میزبان در شرایط ذکر‌شده محاسبه شد. نتایج نشان داد که به‌طور کلی میانگین طول دوره‌ی رشد زنبورهای نر (058/0 ± 75/11 روز روی سن گندم و 96/0 ± 57/12 روز روی گرافوزوما) کوتاه‌تر از طول دوره‌ی رشدی زنبورهای ماده (06/0 ± 62/12 روز روی سن گندم و 69/0 ± 72/13 روز روی گرافوزوما) بود. به‌علاوه، طول عمر زنبورهای نر حاصل از تخم سن گندم در مقایسه با همان روی تخم سن گرافوزوما (63/1 ± 72/54 روز) از ماده‌های هم‌نتاج خود (045/2 ± 16/43 روز) به‌طور معنی‌داری بیش‌تر بود. سایر صفات زیستی مثل طول دوره‌ی تخم‌ریزی بیش‌تر (79/1 ± 39 روز)، باروری بالاتر (14/11 ± 40/292 تخم بر ماده) و درصد پارازیتیسم بالاتر (56/1 ± 09/84%)، برتری‌های معنی‌دار زنبور T. basalis روی تخم سن گندم نسبت به سن گرافوزوما بود. همچنین، میزان بقای مرحله‌ی نابالغ زنبور روی تخم سن گندم و گرافوزوما به‌ترتیب 82 و 64 درصد بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نرخ متناهی افزایش جمعیت و نرخ خالص تولید مثل زنبور روی تخم سن گندم و گرافوزوما به‌ترتیب 316/0 و 224/0 بر روز، 372/1 و 252/1 بر روز و 5/118 و 08/51 ماده/ماده/نسل بود. ساختار جمعیت پایدار زنبور روی هر دومیزبان بین 95 تا 98% مراحل نابالغ و 2 تا 5% حشرات کامل بود.