Investigation of the physicochemical properties of brown coal and the humic acids derived from it | Қоңыр көмір мен одан бөлініп алынған гумин қышқылының физика-химиялық қасиеттерін зерттеу | Қоңыр көмір мен одан бөлініп алынған гумин қышқылының физика-химиялық қасиеттерін зерттеу

英语. Background and Aim. This study represents a comparative analysis of the properties of humic acids obtained from brown coals of the Kumuskudyk and Kuznetsk deposits. Materials and Мethods. Infrared spectroscopy, elemental analysis, and thermogravimetric analysis were employed in this research. Results. A comprehensive study of humic acids from two different deposits was conducted, allowing for the identification of differences in their chemical composition, functional groups, thermal stability and reactivity. Comparative analysis revealed unique features of humic acids linked to the geological conditions of coal formation of each deposit. The study identified variations in the number of carboxyl and hydroxyl groups, which directly influence their sorption and complexation properties. Such differences had not been previously studied in detail for these deposits. Additionally, the research demonstrated that humic acids from both deposits possess significant potential for applications in ecology, agrochemistry, agriculture, and wastewater treatment, through their effectiveness may vary depending on the deposit and the composition of functional groups. Conclusion. These findings open new prospects for the development of technologies based on humic acids and provide deeper insights into the influence of geological factors on their chemical structure and properties.

未知. Алғышарттар мен мақсат. Күмісқұдық және Кузнецк кен орындарының қоңыр көмірлерін пайдалана отырып, солардан алынған гумин қышқылдарының қасиеттерін салыстырмалы талдау болып табылады. Материалдар мен әдістер. Зерттеу жұмысы бойынша инфрақызыл спектроскопия әдісі, элементтік талдау және термогравиметриялық талдау. Нәтижелер. Екі түрлі кен орындарының гумин қышқылдарына кешенді зерттеу жүргізілді. Бұл олардың химиялық құрамы, функционалдық топтары, термиялық тұрақтылығы және реактивтілігі бойынша айырмашылықтарды анықтауға мүмкіндік берді. Салыстырмалы талдау әрбір кен орнының көмір түзілу геологиялық жағдайларымен байланысты гумин қышқылдарының бірегей ерекшеліктерін көрсетті. Зерттеу барысында карбоксил және гидроксил топтарының санындағы айырмашылықтар анықталды, бұл олардың сорбциялық және комплекс түзу қасиеттеріне тікелей әсер етеді. Бұл кен орындары үшін мұндай айырмашылықтар бұрын егжей-тегжейлі зерттелмеген. Сонымен қатар, зерттеу екі кен орнының гумин қышқылдарының экологияда, агрохимияда ауыл шаруашылығында және ағынды суларды тазартуда қолдану мүмкіндігі жоғары екенін көрсетті, бірақ олардың тиімділігі кен орны мен функционалдық топтардың құрамына байланысты әртүрлі болуы мүмкін. Қорытынды. Бұл нәтижелер гумин қышқылдары негізіндегі технологияларды дамытудың жаңа перспективаларын ашады және геологиялық факторлардың олардың химиялық құрылымы мен қасиеттеріне әсерін жақсы түсінуге мүмкіндік береді.

俄语. Алғышарттар мен мақсат. Күмісқұдық және Кузнецк кен орындарының қоңыр көмірлерін пайдалана отырып, солардан алынған гумин қышқылдарының қасиеттерін салыстырмалы талдау болып табылады. Материалдар мен әдістер. Зерттеу жұмысы бойынша инфрақызыл спектроскопия әдісі, элементтік талдау және термогравиметриялық талдау. Нәтижелер. Екі түрлі кен орындарының гумин қышқылдарына кешенді зерттеу жүргізілді. Бұл олардың химиялық құрамы, функционалдық топтары, термиялық тұрақтылығы және реактивтілігі бойынша айырмашылықтарды анықтауға мүмкіндік берді. Салыстырмалы талдау әрбір кен орнының көмір түзілу геологиялық жағдайларымен байланысты гумин қышқылдарының бірегей ерекшеліктерін көрсетті. Зерттеу барысында карбоксил және гидроксил топтарының санындағы айырмашылықтар анықталды, бұл олардың сорбциялық және комплекс түзу қасиеттеріне тікелей әсер етеді. Бұл кен орындары үшін мұндай айырмашылықтар бұрын егжей-тегжейлі зерттелмеген. Сонымен қатар, зерттеу екі кен орнының гумин қышқылдарының экологияда, агрохимияда ауыл шаруашылығында және ағынды суларды тазартуда қолдану мүмкіндігі жоғары екенін көрсетті, бірақ олардың тиімділігі кен орны мен функционалдық топтардың құрамына байланысты әртүрлі болуы мүмкін. Қорытынды. Бұл нәтижелер гумин қышқылдары негізіндегі технологияларды дамытудың жаңа перспективаларын ашады және геологиялық факторлардың олардың химиялық құрылымы мен қасиеттеріне әсерін жақсы түсінуге мүмкіндік береді.