Μελέτη, εκτίμηση και αξιολόγηση του θορύβου απο τον Ηλεκτρικό Σιδηρόδρομο και προτάσεις αντιμετώπισής του

Περιέχει βιβλιογραφικές παραπομπές.

Η ηχορύπανση αποτελεί, σήμερα, μία από τις κυριότερες αιτίες υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Η μαζική ανάπτυξη των αστικών περιοχών, που σημειώνεται σχεδόν ανεξέλεγκτα τις τελευταίες δεκαετίες, επιφέρει την ολοένα και μεγαλύτερη χρήση τόσο των θορυβοδών μηχανών όσο και των μέσων μεταφοράς, που συντελούν καταλυτικά στη δημιουργία της ηχορύπανσης και τη γενικότερη υποβάθμιση του ακουστικού περιβάλλοντος. Ο σιδηρόδρομος, ένα από τα πιο διαδεδομένα μέσα μαζικής μεταφοράς, χαρακτηρίζεται ως το πλέον «οικολογικό». Η μη συνεχής παραγωγή θορύβου, σε αντίθεση με τα οδικά μέσα, είναι ο κύριος λόγος, που καθιστά το σιδηρόδρομο ως το λιγότερο «ενοχλητικό» μέσο στη συνείδηση των περισσότερων ανθρώπων. Παρόλα αυτά, η μεγάλη αύξηση της επιβατικής κίνησης και η αναζήτηση πιο οικονομικών εμπορευματικών μεταφορών οδηγεί στην επέκταση των σιδηροδρόμων και την πιο πυκνή συχνότητα διέλευσης των συρμών. Αυτό συνεπάγεται την αύξηση των εκπομπών θορύβου από τη λειτουργία του σιδηροδρόμου και συνεπακόλουθα τη μεγαλύτερη όχληση των κατοίκων των όμορων περιοχών. Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται ποικίλες μελέτες με σκοπό τη διερεύνηση των επιπτώσεων του θορύβου στην ανθρώπινη υγεία και πολλές από αυτές αφορούν και στις σιδηροδρομικές μεταφορές. Για το λόγο αυτό, τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της, προσανατολίζονται στη θέσπιση ανωτάτων ορίων εκπομπής θορύβου, μεταξύ αυτών και για το σιδηροδρομικό θόρυβο. Η Οδηγία Πλαίσιο 2002/49/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ενσωματώθηκε με την Υ.Α 13586/724/ΦΕΚ/384/Β/28−3−2006 στη νομοθεσία της χώρας θεσπίζει τα ανώτατα όρια εκπομπών θορύβου και τους δείκτες αξιολόγησης περιβαλλοντικού θορύβου, στοχεύοντας στην πλήρη εναρμόνιση όλων των κρατών – μελών, ώστε να εξασφαλιστεί η μικρότερη δυνατή εκπομπή θορύβου και επιβάρυνση του ακουστικού περιβάλλοντος από το σιδηρόδρομο. Ταυτόχρονα, επιτυγχάνεται η βιωσιμότητα των κοινωνιών, που ζουν κατά μήκος των σιδηροδρόμων. Ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος Αθηνών – Πειραιώς (ΗΣΑΠ) εντάσσεται στο σύνολο των συγκοινωνιακών μέσων του λεκανοπεδίου της Αττικής, με σαφή οικολογικό και ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Πρόκειται για έναν από τους πλέον παλαιούς σιδηροδρόμους της Ελλάδας και της Ευρώπης, με μεταφορικό έργο, που αγγίζει τους 400.000 επιβάτες ημερησίως. Ο ΗΣΑΠ διέρχεται από τον αστικό ιστό της Αθήνας, το μεγαλύτερο τμήμα του είναι επίγειο (εξωτερικό) ενώ μόλις 3 km αποτελούν την υπόγεια σύνδεση της πλατείας Μοναστηρακίου με την πλατεία Αττικής. Η εξάπλωση της πόλης της Αθήνας, κατά τα 140 χρόνια λειτουργίας του ΗΣΑΠ, τόσο προς την πόλη του Πειραιά, όσο και προς τα βόρεια προάστια, έχει καταστήσει τον ΗΣΑΠ σε κυρίαρχο μέσο σύνδεσης και μεταφοράς, εξαιτίας και της απουσίας μεγάλων παράλληλων οδικών αρτηριών. Αυτό έχει οδηγήσει - 7 - στην πύκνωση των δρομολογίων, με αποτέλεσμα την αύξηση των διελεύσεων των συρμών. Ο εκσυγχρονισμός του δικτύου του ΗΣΑΠ, τόσο σε υποδομή (ανακαίνιση σταθμών και σιδηροδρομικής υποδομής), όσο και σε τροχαίο υλικό, κρίθηκαν απαραίτητα, ώστε να μπορεί να εξυπηρετεί τις τρέχουσες ανάγκες του επιβατικού κοινού με συνέπεια και ασφάλεια. Στα πλαίσια αυτά ξεκίνησαν το 2009 τα έργα ανακαίνισης της σιδηροδρομικής υποδομής, με πλήρη αντικατάσταση της σιδηροτροχιάς με νέα συγκολλημένη, την αντικατάσταση των σκύρων και την εφαρμογή νέας σταθερής επιδομής. Σκοπός της μεταπτυχιακής διατριβής είναι η μελέτη και αξιολόγηση του αερόφερτου θορύβου, που εκπέμπεται κατά τη διέλευση των συρμών του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, στο επίγειο τμήμα του δικτύου, καθώς και τα μέτρα αντιθορυβικής προστασίας, για τη μείωση των επιπέδων εκπομπής του. Η μελέτη πραγματοποιείται σε τρία χρονικά στάδια, κάνοντας χρήση τόσο των ηχομετρήσεων, που πραγματοποιήθηκαν βάσει των προδιαγραφών της κείμενης νομοθεσίας, όσο και της διεθνούς βιβλιογραφίας. Αρχικά εξετάζεται το ακουστικό περιβάλλον κατά μήκος της παλαιάς μη συγκολλημένης σκυρογραμμής του ΗΣΑΠ. Κατόπιν μελετάται ο θόρυβος, που προκαλείται τόσο λόγω των εργασιών ανακαίνισης της γραμμής, όσο και της λειτουργίας, εφόσον οι εργασίες εκτελούνται με παράλληλη λειτουργία του μεταφορικού μέσου, πραγματοποιώντας κατά κύριο λόγο αμφιδρόμηση των συρμών, σε μονή γραμμή. Στο στάδιο αυτό εξετάζεται η επιβάρυνση του ακουστικού περιβάλλοντος από την εφαρμογή της νέας σταθερής επιδομής, τόσο βιβλιογραφικά όσο και μέσω ηχομετρήσεων, ενώ παράλληλα μελετάται η απόδοση μέσων αντιθορυβικής προστασίας. Στο τελευταίο στάδιο, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών ανακαίνισης και απόδοσης της γραμμής σε πλήρη λειτουργία, πραγματοποιείται αξιολόγηση της εφαρμογής της σταθερής επιδομής και των έως σήμερα ληφθέντων μέτρων αντιθορυβικής προστασίας, που εξασφαλίζουν την εκπομπή του σιδηροδρομικού θορύβου, εντός των θεσμοθετημένων ορίων, κατά μήκος του μεγαλύτερου τμήματος της γραμμής. Τέλος, κατατίθενται προτάσεις με στόχο την επιπλέον μείωση των εκπομπών αερόφερτου θορύβου, στα πλαίσια του «οικολογικού» χαρακτήρα του ΗΣΑΠ, ενώ προτείνεται η μελέτη για τις επιπτώσεις των δονήσεων στο εξωτερικό δίκτυο αλλά και τη σήραγγα, τόσο στον ΗΣΑΠ, όσο και στο μετρό τηςΑθήνας.

Noise pollution is currently one of the main causes of environmental degradation. The massive urban development, an uncontrolled fact control during the recent decades, results in the increasing use of both noisy machines and means of transport, contributing, in a catalytic way, to the creation of noise and general degradation of the acoustic environment. The railroad, one of the most widespread public transports, is characterized as the most "ecological". The non-continuous noise production, unlike the road means of transport, is the main reason that makes the railways the less "annoying" means in the consciousness of most people. However, the large increase in passenger traffic and the quest for more economical freight leads to the expansion of the railways and the increase in the density of the frequency of transit trains. This implies increasing noise emissions from the operation of the railway and consequent greater annoyance for the inhabitants of the neighbouring areas. In the recent years various studies are conducted in order to investigate the effects of noise on human health and many of them relate to the rail. For this reason, both the World Health Organization and the European Union and its Member States, are considering the probability of establishing maximum noise emission limits, including the rail noise. The Framework Directive 2002/49/EC of the European Union, as incorporated in 2006 in the national legislation sets the maximum noise emission limits and environmental noise assessment indicators, aiming at full harmonization of all Member – States, in order to ensure the lowest possible noise emission and burden on the acoustic environment from the railroad. At the same time, it achieves the sustainability of the communities that live along the railway. The Electric Railway Athens - Piraeus (ISAP) is included in the means of transport of Attica, with a clear ecological and humanistic character. This is one of the oldest railways both in Greece and Europe, with transport load, which reaches 400,000 passengers per day. The subway passes through the urban area of Athens, the biggest part is over the ground (in the open air), while only 3 km form the underground connection of Monastiraki Square to Attiki Square. The expansion of the city of Athens, during the last 140 years, both towards the city of Piraeus and to the northern suburbs, has made ISAP a dominant means of transport, due to the absence of large parallel roads. This has lead to the increase of the number of trains that run every day. The modernization of the network of subway, both in infrastructure (renovation of stations and railway infrastructure) and rolling stock were necessary in order to be able to serve the current needs of the passengers with consistency and safety. In 2009 started the renovation works of the railway infrastructure, a complete replacement of the track with new welded, replacing the ballast and the implementation of new fixed superstructure. The purpose of this master thesis is the study and evaluation of airborne noise emitted by the passage of trains of the electric railway, on the over ground railway part and the protection measures against noise, in order to reduce the emission levels. The study was performed at three time stages, using both the sound measurements, in concordance both to the standards of the current legislation, and the international literature. In the beginning, it is examined the acoustic environment along the old unbounded track on ballast. Afterwards, is studied the noise, caused both by line works, and their operation, while the work is carried out parallel to the transport, using a single line for both directions. It is also examined the acoustic environment degradation because of the implementation of the new fixed superstructure, both bibliographic and through sound measurements, while it is studied the performance of the measures, taken for noise protection. At last, after the completion of the renovation works and the use of the line in full operation, it is evaluated the implementation of the fixed superstructure and the use of all the protection measures that are taken against noise, which ensure the transmission of railway noise, within the legislative limits, along the largest part the line. Finally, proposals are submitted, that aim at further reducing the airborne noise emissions due to the "green" character of ISAP, and it is also proposed that it is necessary to study the effects of the vibration on the external network and the tunnel in both the electric railway and the Athens metro.