Şavak Akkaraman Koyunlarının Yem ve Süt İçeriklerinin Besin Madde Profilinin ve Ağır Metal Risklerinin Değerlendirilmesi

Bu çalışma, Şavak Akkaraman koyunlarının sütlerinde ve yemlerinde bazı kimyasal parametrelerin incelenmesi, ağır metallerden kurşun (Pb), kadmiyum (Cd), cıva (Hg), bakır (Cu) ve arsenik (As) düzeylerinin belirlenmesi ve yemin, süt üzerindeki ağır metal içeriğine etkisinin değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Süt örneklerinde kuru madde (%17,63), ham kül (%1,03), ham protein (%5,69), ham yağ (%5,62), yağsız kuru madde (%12,01), asitlik (%0,34 L.A.) ve pH (6,62) değerlerinin ortalamaları belirlenirken, yem örneklerinde ise kuru madde (%92,08), ham kül (%7,63), ham protein (%7,56), ham yağ (%2,00), ham selüloz (%22,82) ve nötral deterjan fiber (NDF) (%43,30) değerlerinin ortalamaları tespit edilmiştir. Şavak Akkaraman koyunlarına ait süt örneklerinde Cu düzeyi ortalama olarak 0,248 mg/kg olarak tespit edilmiş, ancak Pb, Cd, Hg ve As tespit edilememiştir. Yem örneklerinde ise Pb, Cd, Cu ve As düzeyleri sırasıyla 0,057, 0,021, 1,916 ve 0,040 ppm olarak belirlenmiş olup, Hg varlığı tespit edilmemiştir.  Korelasyon analizi sonuçlarına göre, kuru madde ile ham kül (r=0,684), kuru madde ile yağsız kuru madde (r=0,989) ve ham kül ile yağsız kuru madde (r=0,664) arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca yem Pb ile yem As arasında (r = 0,938) ve süt ham yağ ile NDF arasında (r = 0,927) güçlü pozitif korelasyonlar tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, literatürde bildirilen verilerle genel olarak uyumlu bulunmuş ve normal sınırlar içinde değerlendirilmiştir. Şavak Akkaraman koyun sütü örneklerinde tespit edilen Cu ve yem örneklerinde tespit edilen Cu ve As seviyesinin risk oluşturmayacak seviyede olması, bölgedeki çevresel kirlilik seviyesinin düşük olabileceğini ve koyun sütü tüketiminin halk sağlığı açısından önemli bir risk taşımadığını düşündürmektedir.