Hane Halkı Gıda Tüketiminde Sıfır Atık Farkındalığının Değerlendirilmesi: Yapısal Bir Modelleme Yaklaşımı
2025
Yavuz Topcu | Cem Hellaç
Bu çalışmanın amacı, TR90 Bölgesi’nde hane halklarının gıda tüketiminde sıfır atık farkındalığını çok boyutlu bir yaklaşımla incelemek ve modellemektir. Araştırmada, Trabzon, Ordu, Artvin ve Gümüşhane illerinde yaşayan 450 hane halkından 2025 yılında yüz yüze anket yoluyla elde edilen birincil veriler kullanılmıştır. Verilerin analizinde Keşfedici Faktör Analizi (EFA) ve k-ortalamalar Kümeleme Analizi yöntemlerinden yararlanılmıştır. Araştırma bulguları; sıfır atık farkındalığının yalnızca bilgi edinmeyle sınırlı kalmadığını, bilişsel farkındalık, ekosistem ve ekonomik duyarlılık ile sürdürülebilir sosyal sorumluluk olmak üzere üç temel boyutta şekillendiğini ortaya koymuştur. Kümeleme analizi sonuçları, hane halklarının düşük, orta ve yüksek harcama düzeylerine göre üç faktör boyutuna atfettikleri önemin değiştiğini göstermiştir. Düşük harcama grubundaki tüketiciler, sosyal sorumluluk temelli yaklaşımları ön plana çıkarırken; orta harcama grubundakilerin ekonomik ve çevresel faydalara odaklandığı görülmüştür. Yüksek harcama grubunun ise bilişsel farkındalık ve teknolojik gelişmeleri takip etme eğiliminde olduğu, ancak diğer gruplara kıyasla ekonomik ve çevresel maliyetlere daha az duyarlılık gösterdiği tespit edilmiştir. Mevcut araştırma bulguları, gıda tüketiminde sıfır atık farkındalığını artırmaya yönelik politikaların tek tip değil, farklı ekonomik ve sosyal dinamiklere göre çeşitlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Politika yapıcıların düşük harcama gruplarında kolektif bilinç ve sosyal dayanışmayı, orta gruplarda ekonomik ve ekolojik faydaları, yüksek harcama gruplarında ise bilgiye dayalı ve teknolojik çözümleri öne çıkaran stratejiler geliştirmesi önerilebilir.
显示更多 [+] 显示较少 [-]