Bu araştırma, Türkiye’de tescilli bazı kırmızı mercimek çeşitlerinin Isparta ekolojisinde verim ve verim unsurlarının belirlenmesi için 2016 - 2017 yıllarında yürütülmüştür. Bu amaçla, 11 adet tescilli kırmızı mercimek çeşidinde bitki boyu, ilk bakla bağlama yüksekliği, bitkide bakla ve tane sayısı, bitki verimi, biyolojik verimi, birim alan tane verimi, yüz tane ağırlığı, su alma kapasitesi ve tane protein oranı özellikleri incelenmiştir. Varyans analiz sonuçlarına göre, incelenen tüm özelliklerde çeşitler arasında istatistiki yönden önemli farklılıklar bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, çeşitlerin ortalaması olarak bitki boyu 27,50-32,80 cm, ilk bakla yüksekliği 9,23-20,20 cm, bitkide bakla sayısı 30,13-50,73 adet, bitkide tane sayısı 40,96-64,70 adet, bitki tane verimi 0,49-2,07 g, biyolojik verimi 223,8-506,9 kg/da, birim alan tane verimi 66,0-195,8 kg/da, yüz tane ağırlığı 2,91-3,64 g, su alma kapasitesi 0,027-0,033 g/tane ve protein oranı %27,68-32,27 arasında değişim göstermiştir. Kırmızı mercimek çeşitleri arasında en yüksek birim alan tane verimine Çiftçi çeşidi sahip olmuştur. Kafkas çeşidi ikinci sırada yer almakla birlikte; bu çeşidin ilk bakla bağlama yüksekliği makineli hasat için önerilen 12 cm sınırında olması, önemli bir dezavantaj olarak görülmüştür. Sonuç olarak, Isparta ili ve benzer ekolojik koşullara sahip yörelerde kırmızı mercimek tarımının yapılabileceği, kırmızı mercimek tarımında tane ve protein verimini arttırmak için Çiftçi kırmızı mercimek çeşidinin önerilebileceği sonucuna varılmıştır.

Mercimek, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kuru tarım yapılan alanlarda, buğday veya arpa ile münavebe yapılarak yetiştirilmektedir. Bu çalışma, mercimek üretim alanlarında bulunan yabancı ot türlerinin belirlenmesi amacıyla, Şanlıurfa ilinde yürütülmüştür. Yabancı ot türlerinin yaygınlık ve yoğunluklarının belirlenmesi amacıyla, 2014 yılında 70 mercimek tarlasında survey yapılmıştır. İncelenen tarlalardaki en yaygın türler %64,29, 55,71, 51,43, 50,00, 45,71 ve 44,29 oranlarıyla; Sinapis arvensis L. (yabani hardal), Avena sterilis L. (yabani yulaf), Cephalaria syriaca (L.) Schrader (pelemir), Triticum aestivum L. (kendi gelen buğday), Galium aparine L. (dilkanatan) ve Vaccaria hispanica (Mill.) Rauschert (arap baklası) olarak sıralanmıştır. Çalışma yapılan tarlalarda yaygın ve yoğun olmamasına rağmen bazı geofit ve endemik türlere de rastlanılmıştır. Bölgede daha önce yapılan çalışmalarla kıyaslandığında, yabancı ot türleri ile bu türlerin yaygınlık ve yoğunluklarında önemli düzeyde değişiklikler olduğu belirlenmiştir. Bu değişikliklerin bölgede sulanan alanların artmasından sonra bitki deseninin ve üretim şeklinin değişmesiyle birlikte, herbisit kullanımı başta olmak üzere bazı tarımsal uygulamaların değişmesi gibi nedenlerle gelecekte daha da artacağı tahmin edilmektedir.

Önemli bir kültür bitkisi olan mercimek, iklim değişikliği kaynaklı abiyotik ve biyotik streslere karşı dayanıklı, verimli ve sürdürülebilir çeşitlere ihtiyaç duymaktadır. Bu bağlamda, yabani mercimek gen kaynaklarından elde edilen genetik materyaller, genetik iyileştirme ve stres toleransı kazandırma çalışmalarında önemli bir rol oynamaktadır. Genetik çeşitlilik çalışmaları, genetik haritalama ve ileri düzey yüksek verimli dizileme teknolojileri sayesinde, streslere uyum sağlayan adaptif genler, QTL'ler ve diğer faydalı bitki özellikleri tanımlanmaktadır. Genomik teknolojilerin bitki ıslahıyla entegrasyonu, yoğun genetik bağlantı haritaları, genotipleme çalışmaları ve QTL analizleri sayesinde mercimek genomik araştırmaları büyük ilerleme kaydetmektedir. Bu derlemede, mercimekte genetik çeşitlilik, genetik haritaların oluşturulması, QTL analizleri ve genomik çalışmalar konusundaki son gelişmeler literatüre dayalı olarak tartışılmıştır.

Bu araştırma, Isparta koşullarında 11 kırmızı mercimek çeşidinin (Çiftçi, Özbek, Kafkas, Tigris, Fırat-87, Evirgen, Seyran-96, Çağıl, Altıntoprak, Şakar ve Kırmızı-51) verim ve bazı verim öğeleri bakımından değerlendirilmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışma 2018-2021 yılları arasında iki yıl süreyle, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuş, varyans analizleri yapılmış, önemlilik olduğu belirlenen faktörlerde elde edilen ortalamalar Tukey testi ile karşılaştırılmıştır. İki yıllık ortalamalara göre bitki boyu 21,75-28,01 cm, ilk bakla yüksekliği 10,21-15,91 cm, bitkide bakla sayısı 31,31-49,48 adet, tane sayısı 36,06-64,76 adet, bitki verimi 2,41-5,17 g, tane verimi 139,61-257,73 kg da-1, bin tane ağırlığı 29,50-38,32 g, hasat indeksi %30,03-49,31, su alma kapasitesi 0,019-0,033 g tane-1 ve protein oranı %26,83-29,75 arasında değişim göstermiştir. Sonuç olarak tane verimi ve verime katkısı yüksek özellikler bakımından Evirgen, Çağıl ve Seyran-96 çeşitlerinin ön plana çıktığı belirlenmiştir.

Mercimek, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kuru tarım yapılan alanlarda, buğday veya arpa ile münavebe yapılarak yetiştirilmektedir. Bu çalışma, mercimek üretim alanlarında bulunan yabancı ot türlerinin belirlenmesi amacıyla, Şanlıurfa ilinde yürütülmüştür. Yabancı ot türlerinin yaygınlık ve yoğunluklarının belirlenmesi amacıyla, 2014 yılında 70 mercimek tarlasında survey yapılmıştır. İncelenen tarlalardaki en yaygın türler %64,29, 55,71, 51,43, 50,00, 45,71 ve 44,29 oranlarıyla; Sinapis arvensis L. (yabani hardal), Avena sterilis L. (yabani yulaf), Cephalaria syriaca (L.) Schrader (pelemir), Triticum aestivum L. (kendi gelen buğday), Galium aparine L. (dilkanatan) ve Vaccaria hispanica (Mill.) Rauschert (arap baklası) olarak sıralanmıştır. Çalışma yapılan tarlalarda yaygın ve yoğun olmamasına rağmen bazı geofit ve endemik türlere de rastlanılmıştır. Bölgede daha önce yapılan çalışmalarla kıyaslandığında, yabancı ot türleri ile bu türlerin yaygınlık ve yoğunluklarında önemli düzeyde değişiklikler olduğu belirlenmiştir. Bu değişikliklerin bölgede sulanan alanların artmasından sonra bitki deseninin ve üretim şeklinin değişmesiyle birlikte, herbisit kullanımı başta olmak üzere bazı tarımsal uygulamaların değişmesi gibi nedenlerle gelecekte daha da artacağı tahmin edilmektedir.