Temiz içilebilir su kaynaklarına ihtiyacın en fazla hissedildiği koronavirüs küresel salgınıyla birlikte kentsel su tüketimine olan bağımlılık artmıştır. Küresel salgın döneminde, su kullanımının değişiminin incelenmesi, kentsel su kullanım arzının sürdürülebilirliğinin sağlanmasının önemini göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, Ankara ilinde küresel salgınla birlikte kentsel su tüketiminde bir artış olup olmadığını tespit etmektir. Çalışmanın materyali 2010-2021 yılları arasında Ankara iline ait aylık su tüketim verisinden oluşmaktadır. Salgın öncesi (Temmuz 2018-Şubat 2020) ve salgın sonrası (Mart 2020-Ekim 2021) olmak üzere iki dönem ve toplam 40 aylık su tüketim verisi kullanılmıştır. Parametrik olmayan Mann-Whitney U testi ve Parametrik Genişletilmiş Dickey-Fuller testi kullanılarak su tüketimindeki değişim analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda konut su tüketiminde en yüksek artış 2019 yılına göre %94,04 ile 2020 yılı haziran ayında, en yüksek azalış 2020 yılına göre %42,54 ile 2021 yılı haziran ayında gerçekleşmiştir. İşyeri su tüketiminde en yüksek azalış 2019 yılına göre %74,31 ile 2020 yılı mayıs ayında, en yüksek artış 2020 yılına göre %63,76 ile 2021 yılı mayıs ayında meydana gelmiştir. Toplam su tüketiminde ise salgın öncesi ve salgın sonrası dönemler için anlamlı bir değişim görülmemiştir. Mann-Whitney U testi sonuçlarına göre salgın öncesi ve salgın sonrası 20 aylık dönemlere göre konutlarda ve işyerlerinde su kullanımındaki farklılık istatistiksel olarak önemli çıkmış (P= 0,015 ve P= 0,041) ve medyan değerlerine göre su tüketiminde salgın öncesinden salgın sonrasına doğru konutlarda artan bir trend, işyerlerinde ise azalan bir trend izlenmiştir.

Küresel iklim değişikliği ve su yetersizliği nedeni ile besin talebini karşılamak için ekonomik yönü, çevresel-sosyal etkileri ve gıda güvenliği değerlendirmelerinin çoğunda sürdürülebilirlik konularına yer verilmemektedir. Gıda Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sürdürülebilir sağlıklı diyetin tanımını “Sürdürülebilir diyetler düşük çevresel etkili, besin ve beslenme güvencesinin günümüzde var olmasını ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlayan sağlıklı yaşamı hedefleyen diyetlerdir” şeklinde yapmıştır. Dünya’da sürdürülebilir diyetlerin insanlara ve doğal kaynaklara uygun, biyoçeşitliliğe ve ekosisteme karşı koruyucu, saygılı, duyarlı, ekonomik olarak ulaşılabilir ve beslenme açısından yeterli, güvenilir ve sağlıklı olması gerekmektedir. Çevresel bozulmaların sonucunda besin üretimi ve tüketimi olumsuz yönde etkilenmektedir. Mevcut küresel besin sistemi ve beslenme sürdürülebilirlik açısından değerlendirildiğinde yetersiz olduğu düşünülmektedir. Ancak gıda güvenliği ve sürdürülebilirlik için yapılan çalışmalarda sağlıklı beslenme durumunu sürdürmek için kritik olan diyet ve besin çeşitliliği ile mikro besin yeterliliğini ele alınmamıştır. Bu nedenle derlemede sürdürülebilir beslenme açısından farklı toplumların benimseyerek uyguladığı, sağlıklı ve sürdürülebilir olarak değerlendirilen bazı beslenme modellerinden olan Akdeniz, Dash, Yeni Nordik, Temiz Baltık, Vejetaryen, Paleotik ve Intermittent Fasting Diyet gibi beslenme modelleri irdelenerek sürdürülebilir diyetlerin hem insan sağlığı hem de çevreye olan etkileri üzerine odaklanılmıştır.

Tarhana çorbası, yüksek besin değeri ile Türkiye’de tüketimi yaygın geleneksel bir gıdadır. Tarhana genellikle buğday unu, yoğurt ve domates, yeşil biber, soğan gibi sebzeler kullanılarak hazırlanır; ısıl işlem, fermantasyon ve kurutma başlıca uygulamalardır. Karabuğday, çölyak hastalarının tüketimi için önemli bir bileşendir. Su kefiri, probiyotik ürün tüketimi ve vegan bireyler için önemli potansiyele sahiptir. Bu çalışmanın amacı, fonksiyonel özellikleri geliştirilmiş tarhana üretimidir. Bunun için tarhana üretiminde balkabağı, karabuğday unu kullanılarak ve yoğurt yerine su kefiri fermantasyonu ile biyoaktif bileşenler artırılmıştır. Tarhanalar konvansiyonel yöntemle ve dondurularak kurutularak bileşen özellikleri belirlenmiştir. Tarhana hamuru fermantasyon sonrasında 30°C'de 48 saat konvansiyonel yöntemle (KKT) ve -55°C'de 24 saat dondurularak kurutulmuştur (DKT). Daha sonra tarhana örnekleri 100 µm düşük yoğunluklu polietilen torbalarda paketlenerek 4°C'de muhafaza edilmiştir. Raf ömrü süresince mikrobiyolojik analizler (Lactobacillus spp., Lactococcus spp. ve maya), kimyasal analizler (pH, % kurumadde, % kül), toplam fenolik madde, toplam antioksidan aktivite (DPPH ve TEAC), renk analizi ve tarhanalarda duyusal değerlendirme yapılmıştır. KKT örneklerinin mikrobiyal bileşimi 6,80 log kob/g Laktobasil, 6,40 log kob/g Laktokok ve 5,30 log kob/g maya’dır. DKT örnekleri 7,10 log kob/g Laktobasil; 7,0 kob/g Laktokok ve 5,20 log kob/g maya içermektedir. Su kefiri mikrobiyotası tarhana hamurunda gelişme göstermiştir. KKT ve DKT örneklerinde toplam fenolik madde sırasıyla 59,10 ve 55,52 mg/L GAE tespit edilmiştir. KKT ve DKT örneklerinin TEAC değerleri sırasıyla 38,2 ve 36,9 mM; DPPH değerleri sırasıyla 3,90 ve 12,30 mM’dır. Balkabağı, tarhana örneklerinin toplam antioksidan kapasitesini artırmıştır. Dondurularak kurutulan tarhanalarda duyusal beğeni daha yüksektir.

The aim of this study was to assess the nutrient composition and sensory properties of breakfast cereal made from yellow maize and enriched with soybean and groundnut flours. Yellow maize was replaced with groundnut (GF) (15–35%) and soybean flour (SBF) (10–15%) to produce a more nutritionally balanced breakfast cereal. Proximate, mineral, vitamin, and sensory analysis were carried out on the formulated breakfast cereals. The results showed that groundnut and soybean flour supplementation significantly increased the protein content (20.90–23.01%) as compared to the control along with an increase in fat (10.52-11.28%), crude fibre (2.98–3.90%), and ash (1.99–2.60%), while carbohydrate (57.09–52.66%) and energy (406.64–403.79 Kcal) decreased with the incremental addition of SBF and GF. Similarly, calcium (36.16-37.98 mg/100g), magnesium (32.16-37.98 mg/100g), potassium (10.62-12.16 mg/100g), iron (42.21-48.65 mg/100g) and vitamin A (70.07-74.01) g/dl) content of the breakfast cereals also increased significantly with increasing SBF and GF substitution, while a decrease was observed for phosphorus. The highest total score of sensory evaluation was for the control sample (golden morn), which was followed closely by the sample containing 20% GF and 15% SBF. Higher levels of SBF and GF can improve the nutritional value of breakfast cereals.

Bipolaris sorokiniana buğday ve arpada kök çürüklüğü yapan en önemli etmenlerden biridir. Buğday ve arpada tohum, başak, yaprak ve köklerde hastalık oluşturarak bitkilerde önemli ürün kayıplarına yol açmaktadır. Farklı agro-ekolojik bölgelerden toplanan kök ve kök boğazında çürüklük belirtisi gösteren buğday bitkilerinden izole edilen Bipolaris spp. izolatları morfolojik teşhis edilmiştir. Bu çalışmada B. sorokiniana, B. spicifera, ve B. australiensis olarak teşhis edilmiş olan 49 izolat kullanılmıştır. Yapılan patojenite çalışması sonucunda B. sorokiniana izolatlarının ikisi hariç hepsinin patojen olduğu ve hastalık şiddetlerinin %50 ila %90 arasında olduğu belirlenmiştir. Yalnızca bir B. spicifera izolatı bitkilerde zayıf patojen olarak belirlenmiş, B. australiensis izolatları hiçbir hastalık belirtisi oluşturmamıştır. B. sorokiniana bitkilerin yaş ağırlıklarında kontrollere oranla önemli düşüşlere yol açarken, B. spicifera'nın dört izolatının bitki ağırlığında artış sağladığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, tüm agro-ekolojik bölgelerdeki B. sorokiniana izolatlarının şiddetli kök çürüklük hastalığı yaptığı ve bitki ağırlığında önemli miktarda azalmalara neden olduğu belirlenmiştir. Diğer taraftan, B. spicifera izolatlarının buğday bitkilerinin köklerinde zayıf hastalık belirtileri oluşturduğu, B. australiensis'in ise bitkilerin köklerinde hastalığa yol açmadığı ve bitki ağırlığını olumsuz olarak etkilemediği görülmüştür.

Plants are exposed to various adverse environmental conditions throughout their growth period. In recent years, drought, which has occurred and necessitated different measures, ranks among these adverse conditions. At the same time, plants synthesize certain biochemical compounds in response to the adverse conditions they will encounter. These compounds not only strengthen the immune system but also provide resistance against various diseases, and they tend to increase under adverse environmental conditions that plants will face during cultivation. This study was conducted to determine the changes in yield and some biochemical components in pickling hot peppers (Capsicum Annuum L.) grown under different water stress conditions. Two different levels of water stress (%70 and %30 irrigation) were applied in addition to full irrigation (%100 irrigation). At the end of the research, while a yield of 269.42 g per plant was obtained in the control group (%100 irrigation), 150.14 g and 93.33 g of pickling hot peppers were harvested in each water stress treatment, respectively. Total phenolic compound levels increased with water stress; it was determined to be 0.827 mg-1g in the trial irrigated with full irrigation water, 1.170 mg-1g in plants exposed to mild water stress, and up to 1.536 mg-1g in the trial subjected to severe water stress. In addition, total flavonoids and antioxidant compound levels also increased with increasing water stress. The amounts of flavonoid compounds obtained from the trial groups were 0.146, 0.373, and 0.412 mg-1g, respectively, while the antioxidant levels determined by the DPPH method increased in quantity with increasing water stress, similar to other biochemical compounds. According to these results, it was determined that the yield of pickling hot peppers decreased in the case of water shortage that the plants would face in cultivation, but there was an increase in some biochemical compounds.

In this study, it was aimed to make a breakfast spreadable Cornelian cherry nectar similar to marmalade. Lactiplantibacillus plantarum DA100 strain, which has potential probiotic properties, was added to this nectar.  It was investigated whether this strain has an effect on various sensory properties of nectar. In the study, sensory and various chemical properties of nectar produced without probiotic microorganism were determined. Since the breakfast spreadable Cornelian cherry nectar produced in our study was not exposed to high temperatures for a long time, a very low HMF of 4.290 mg/kg was determined. Vitamin C was determined as 716.800 mg/L and total phenolic content was determined as 3156.64 mg GAE/100g. In the probiotic group, the microorganism viability, which was 1.5×1010 Log CFU/mL initially, was determined below approximately 1.5×106 Log CFU/mL at the end of 5 days. In addition, coliform bacteria and E. coli were not detected in any group during this period. Contrary to the texture score, the difference between the sensory evaluation results of the probiotic-added and the control group of breakfast spreadable Cornelian cherry nectar was significant in taste, bitterness, odor and sourness. An alternative to jams and marmalades, rich in vitamin C and phenolic content, limited HMF production, and a functional product with low sugar content were tried to be obtained, and when the results obtained are evaluated, the product is thought to be promising.

Bu çalışma Tokat-Kazova şartlarında Başçiftlik Beyazı patates çeşidinde farklı azot dozları ve organik gübre uygulamasının verim ve kalite özelliklerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma 2016 ve 2017 yıllarında Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada azot dozları 0 (kontrol), 10, 15, 20, 25, 30 kg N/da ve tek doz organik gübre (300 kg/da) olacak şekilde uygulanmıştır. İncelenen özellikler; bitki boyu, ana sap sayısı, ocak başına yumru verimi, ortalama yumru ağırlığı, ocak başına yumru sayısı, dekara yumru verimi, kuru madde oranı, nişasta oranı ve pazarlanabilir yumru oranıdır. İncelenen özelliklerden ana sap sayısı ve ocak başına yumru sayısı hariç, diğer tüm özellikler organik gübre ve azot dozlarından önemli şekilde etkilenmiştir. Dekara yumru verimi en düşük kontrolde (0 kg N/da) 2772,1 kg/da iken, en yüksek 3961,8 kg/da ile 20 kg N/da uygulamasından elde edilmiştir. Organik gübre (300 kg/da) uygulamasında ise 3083,7 kg/da yumru verimi alınmıştır. Uygulanan N dozları yumru iriliğini belli bir doza kadar artırmış, ortalama yumru ağırlığı 25 kg N/da uygulamasında 95,2 g ile en yüksek olmuştur. Artan azot dozları denemenin ilk yılında 20 kg N/da, ikinci yılında ise 30 kg N/da dozunda en yüksek verim seviyesine ulaşmıştır. Her ne kadar organik gübre uygulamasından (3083,7 kg/da) kontrol uygulamasına (2772,1 kg/da) göre daha iyi sonuç alınmış ise de dekara yumru verimini artırmak için azotlu gübre uygulaması yapılmasının gerektiği ve iki yılın ortalamasına göre 20 kg/da azot uygulamasının (3961,8 kg/da) yapılması önerilmiştir.

Diabetes is an alarming global systemic metabolic disorder that can pose a major threat to patients. The serious consequences of cigarette smoking on the diabetic kidney are not well known among people in different countries. According to different studies, smoking enhances albuminuria in diabetic patients. On the other hand, urinary albumin is a sensitive indicator of glomerular injury. The abnormal trans-glomerular passage of albumin may be seen due to increased permeability of the glomerular capillary wall and their subsequent impaired reabsorption by the epithelial cells of the proximal tubule. Smoking with hyperglycemia increases lipid accumulation and oxidative stress, which mainly up-regulates TGF-β, accumulates AGEs, reduces nitric oxide production, and eventually causes glomerular basement membrane thickening and mesangial expansion that results in the development of glomerulosclerosis and nephropathy. The complex interaction between cigarette smoking and diabetic mellitus poses multiple challenges for researchers, physicians, and patients. Therefore, the present review article aims to find out the feasible consequences for the kidney of a diabetic patient due to the habit of cigarette smoking which may be useful for academicians and researchers in the future.