PL: Analiza parametrów morfometrycznych koników polskich chowanych systemem stajennym w ośrodkach hodowli zachowawczej na terenie Polski | EN: Analysis of morphometric parameters of Polish Konik horses bred in stable system in preservation breeding facilities on the territory of Poland

abstractPL: Badaniami objęto populację zarodową koników polskich, które w latach 2007-2010 przebywały w pięciu czołowych ośrodkach stajennej hodowli zachowawczej konika polskiego na terenie Polski. Ośrodkami tymi były: Stacja Badawcza Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt PAN w Popielnie, Roztoczański Park Narodowy -Florianka, Stado Ogierów Sieraków Wlkp. Sp. z o. o., Stadnina Koni w Dobrzyniewie Sp. z o. o. oraz Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o. o. - Oddział w Kobylnikach. Pomiarom morfometrycznym poddano 172 koniki polskie w tym 26 ogierów, 126 klaczy i 20 wałachów. Mierzone konie były w wieku od 3 do 24 lat.Celem naukowym niniejszej pracy było zbadanie stopnia wyrównania morfologicznego koników polskich z pięciu czołowych ośrodków hodowlanych na terenie Polski. Opisanie ewentualnych podobieństw analizowanej rasy do różnych typów użytkowych i pochodzeniowych innych ras koni, na podstawie metrycznych cech pokroju oraz na podstawie indeksów pomiarowych. Ponadto wyodrębniono cechy metryczne najsilniej związanych z eksterierem na podstawie statystycznych analiz wielowymiarowych: Analizy składowych głównych, Analizy czynnikowej oraz Analizy dyskryminacyjnej. Wyniki własne porównano z danymi literaturowymi odnośnie koni użytkowanych wierzchowo, m.in. dobrze rokujących w hipoterapii. Oszacowano również statystyczną istotność wpływu czynników, takich jak: płeć, wiek, ośrodek, linia męska, linia żeńska, rodzina, ród i ojciec na badane cechy eksterierowe populacji zarodowej koników polskich. Przeprowadzone analizy statystyczne ujawniły liczne istotne i wysoko istotne różnice pomiędzy średnimi wartościami cech metrycznych i indeksów pomiarowych w obrębie płci a także w obrębie grup wiekowych klaczy. Stwierdzono statystycznie istotny wpływ czynników różnicujących badaną populację koni, szczególnie: płci, interakcji płeć x wiek, rodu oraz ojca. Zastosowane analizy wielowymiarowe wskazują na wyodrębnianie w populacji koników polskich typów morfometrycznych. Do cech najmocniej skorelowanych z typem konia, wyłonionych na drodze eksploracyjnych analiz statystycznych należą m. in.: skośna długość tułowia (mniejsza), odległość od stawu skroniowo-żuchwowego do wcięcia naczyń twarzowych, obwód klatki piersiowej, długość uda, odległość. między obustronnymi gałęziami żuchwy w najszerszym miejscu, długość głowy, wysokość w kłębie. Weryfikowana populacja koników polskich odpowiada, według klasyfikacji różnych autorów, standardom dla odmiennych typów pochodzeniowych i użytkowych koni a obserwowany na przestrzeni ponad 80-ciu lat istnienia rasy wzrost wysokości w kłębie może wskazywać na nasilający się trend w hodowli tej rasy na selekcje w kierunku cech wierzchowych. Uzyskane wyniki wskazująca według wzoru PILARSKIEGO i in (1993) na dobre i bardzo dobre predyspozycje koników polskich do wyczynu sportowego. Ponadto stwierdzono u badanych koni autopodia piersiowe dłuższe w stosunku do przedramion, co wskazuje na wyraźne predyspozycje wierzchowe tych koni. Stwierdzono również dłuższe odcinki autopodium miednicznego oraz długie udo co sprzyja zwiększeniu możliwości motorycznych tych koni. Koniki polskie są rasą preferowaną do zajęć hipoterapeutycznych, co potwierdzają badania różnych autorów. W badaniach własnych nie stwierdzono znaczących dysproporcji w pokroju koników polskich z omawianych ośrodków w zestawieniu z danymi innych autorów, jednakże zagadnienie to należy traktować jako wstępny etap próby ustalenia wzorca pokrojowego koni hipoterapeutycznych, wymagający dalszych opracowań.

abstractEN: The scientific aim of this study was to investigate the degree of morphological equalization of Polish ponies in five leading breeding centers in Poland. Describing possible similarities of the analyzed breed to different utility and origin types of other horse breeds, based on metric features of conformation and on the basis of measurement indexes.

status: finished

collation: 256, [13] s.