Bu çalışma, Kırıkkale’nin Delice ilçesine özgü yerel bir üzüm popülasyon olan “Delice Üzümü”nün morfolojik ve kimyasal özelliklerini detaylı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında, Delice Üzümü’nün salkım büyüklüğü, tane şekli, kabuk rengi ve kalınlığı gibi morfolojik özellikleri laboratuvar ve saha çalışmaları ile belirlenmiştir. Ayrıca, üzümün kimyasal bileşimi, suda çözünür kuru madde (SÇKM) oranı, pH değeri, tartarik asit miktarı ve şıra randımanı gibi parametreler üzerinden değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, Delice Üzümü’nün yüksek kaliteli bir üzüm popülasyonu olduğunu göstermektedir. Morfolojik incelemelerde, salkımların orta büyüklükte ve sıklıkta, tanelerin ise yumurta şeklinde ve tatlı olduğu belirlenmiştir. Kimyasal analiz sonuçları, SÇKM oranının %24-25, pH değerinin 3.7, tartarik asit miktarının 0.416 g/L ve şıra randımanının 500-550 ml olduğunu ortaya koymuştur. Bu bulgular, Delice Üzümü’nün hem sofralık tüketim hem de pekmez ve pestil gibi yöresel ürünlerin yapımında kullanılabilirliğini desteklemektedir. Çalışma, aynı zamanda Delice ilçesinin ekolojik ve toprak özelliklerinin üzüm yetiştiriciliği için uygun olduğunu, bu nedenle yerel çeşitlerin korunması ve geliştirilmesinin genetik çeşitlilik ve biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi açısından kritik önem taşıdığını vurgulamaktadır. Bu çalışma, yerel üzüm çeşitlerinin tarımsal ve ekonomik potansiyelini ortaya koyarak, gelecekteki araştırmalara ve sürdürülebilir tarım uygulamalarına katkıda bulunmayı hedeflemektedir.

Bu çalışmanın amacı ülkemizde yetiştirilen kültür ırkı süt sığırları ile bazı yerli sığır ırklarında Büyüme Hormonu Reseptörü (GHR) gen çeşitliliğinin belirlenmesidir. Çalışmada hayvan materyali olarak 468 Siyah Alaca (SA), 280 Jersey, 93 Boz Irk, 86 Yerli Kara (YK), 64 Doğu Anadolu Kırmızısı (DAK) kullanılmıştır. Popülasyonların GHR geni için FIS değerinin negatif bulunduğu Jersey, SA (Samsun), SA (Bursa) ve DAK’larda heterozigot bireylerin fazlalığı görülmüştür. Bu değerin pozitif bulunduğu Boz ırk ve YK’da ise homozigot bireyler daha fazladır. GHR lokusu bakımından Hardy-Weinberg oranından beklenen sapmalar YK hariç diğer popülasyonlarda önemli bulunmuştur. Genel popülasyon bazında ise %14 oranında heterozigot bireylerin fazlalığı ve Hardy-Weinberg oranından sapmalar önemli bulunmuştur. Popülasyonlar arasında genetik uzaklık değerleri ise 0,0004 ile 0,1881 arasında belirlenmiştir. Kümeleme analizi sonucunda iki temel kümenin şekillendiği görülmüştür. Bu kümelerin ilkinde Jersey ile YK bir alt kümede Boz ırkla genetik olarak yakın bir şekilde gözlenmiştir. Diğer ana kümede ise SA (Samsun) ve DAK bir kümede ve bu kümeye ise SA (Bursa) daha yakın bulunmuştur. Sonuç olarak ülkemizde yetiştirilen beş farklı sığır ırkında genetik olarak kümeleme analizi ile sınıflandırmaları yapılırken bu ırkların GHR geni açısından göstermiş oldukları genetik varyasyon da belirlenmiştir. Dolayısıyla bu ırklar açısından verim özelliklerinin artırılmasına yönelik bir genetik ilerlemenin mümkün olduğu söylenebilir.

Türkiye bitki çeşitliliği bakımından ender ülkeler arasındadır. Bu durumun bir örneği de ülke genelinde tohumdan yetişen ceviz çöğürlerindeki varyasyondur. Bu farklılığın ceviz ıslahında kullanılabilmesi için genetik materyalin ismine doğru olması ve aralarındaki genetik ilişkilerin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Yapılan bu çalışmada Uşak ilinden seleksiyon ile elde edilmiş bazı ceviz genotiplerinde genetik çeşitliliğin moleküler markörler ile belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 19 adet SRAP markör kombinasyonu kullanılmıştır. Bu markörlerden sayıları 2 ile 18 arasında değişen toplam 171 skorlanabilir bant elde edilmiş olup, bunların %77,2’si polimorfik olarak bulunmuştur. Markörlerden elde edilen bantların baz uzunlukları ise 100-1500 bp arasında değişim göstermiştir. Ceviz genotiplerine ait benzerlik oranı 0,21 – 0,85 arasında değişim göstermiştir. Çalışma sonucuna göre SRAP markör sisteminin ceviz genotipleri arasında genetik çeşitliliği belirlemede etkili şekilde kullanılabileceği tespit edilmiştir.

Turkey with diverse ecologies harbours several plant and fruit species. Several species grow naturally are grown commercially. Kayseri and surroundings constitute natural spread zone of some fruit species. This study was conducted to determine genetic diversity and some pomological characteristics of 31 seed-propagated quince (Cydonia oblanga Mill.) genotypes. For pomological characteristics, fruit length, fruit width, water soluble dry matter (WSDM) and total acidity analyses were performed. Molecular analyses were conducted with the aid of 15 SRAP primer combinations. Genetic diversity in investigated genotypes varied between 0.53- 0.92 and genotypes were gathered under two main groups. Primer base lengths varied between 400- 1700 bp. A total of 97 clear bands were obtained and 91 of them were polymorphic (polymorphism ratio = 87.7%). Present findings revealed that existing quince populations of the region should be preserved and be used in further genetic studies.

Domuz ayrığı (Dactylis glomerata L.) yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan, ekonomik açıdan önemli çok yıllık bir buğdaygil yem bitkisidir. Bu araştırma, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü yem bitkileri ıslah programı kapsamında geliştirilen elit domuz ayrığı klonlarının akrabalık derecelerini ve genetik çeşitliliğini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada 32 genotip ve 24 SSR primeri kullanılmıştır. Moleküler analiz sonucunda SSR primerleri toplamda 126 allel üretmiştir. Allel sayısı 3 ila 7 arasında değişmiş ve lokus başına düşen ortalama allel sayısı 5,25 olarak bulunmuştur. Elde edilen allel büyüklükleri ise 101 bp ile 354 bp arasında değişmiş ve polimorfizm oranı her primer için %100 olarak gerçekleşmiştir. Bireyler arasında uzaklık derecesi Jaccard genetik uzaklık katsayısı kullanılarak elde edilmiş ve 0,21 ile 0,84 arasında değişmiş ve genetik çeşitlilik seviyesi yüksek bulunmuştur. Genotiplerden elde edilen 126 allelin 28’nin nadir alleller olduğu ortaya çıkmıştır. Jaccard genetik uzaklık katsayısı kullanılarak yapılan neighbor-joining analizi sonucunda oluşturulan dendrogram 3 ana gruba ayrılmıştır. A grubu en büyük grubu oluşturmuş ve bünyesinde 15 genotip barındırmıştır. B grubu orijini aynı bölge olan 13 genotiple ikinci büyük grubu oluşturmuştur. C grubu ise en küçük grup olup orijini Türkiye’nin kuzeyi olan genotipleri barındırmıştır. Moleküler analizler domuz ayrığı genotiplerinin önemli derecede genetik varyasyon taşıdığı ve ıslah programı için değerli kaynaklar olduğu ortaya çıkmıştır. Bunlara ek olarak, SSR tekniğinin domuz ayrığı genotiplerini moleküler olarak tanımlamada oldukça uygun ve etkili bir teknik olduğu sonucuna varılmıştır.

Maternal kalıtımın moleküler göstergesi olan mitokondrial DNA, genomik DNA‘ya oranla daha hızlı evrimleşmesi, rekombinasyonun olmayışı ve türlerin coğrafi dağılımına göre farklılıklar göstermesi gibi özelliklerinden dolayı popülasyon genomiği, filogenetik ve filocoğrafik çalışmalarda sıklıkla tercih edilen belirteçlerden birisidir. Bu çalışmada Anadolu'da yetiştirilen bazı yerli sığır ırklarının, ırk içi ve ırklar arası genetik çeşitlilikleri ile filogenetik ilişkilerinin ortaya konulması amacıyla mitokondrial DNA D-Loop bölgesi dizi analizleri gerçekleştirildi. Öncelikle araştırmaya konu olan sığır ırklarının örnekleme çalışması tamamlandı. Standart Fenol/Kloroform Yöntemi kullanılarak DNA izolasyonu yapılan örneklerin mitokondrial DNA D-Loop bölgesinin yükseltgenmesi ise Polimeraz Zincir Reaksiyonu ile yapıldı. DNA dizi analizi sonrası yerli sığır ırklarına ait veriler GenBANK’ tan alınan referans mitokondrial DNA dizileri ile birlikte hizalandı. Haplotip ve nükleotid çeşitlilikleri ile popülasyon içi ve popülasyonlar arası genetik ve filogenetik ilişkileri değerlendirildi. Elde edilen veriler ile Anadolu yerli sığır ırklarının, nükleotid ve haplotip çeşitliliği, haplotip sayıları ile popülasyon içi ve popülasyonlar arası varyasyonun oldukça yüksek olduğu belirlendi. Anadolu da yetiştirilen yerli sığır ırklarının filogenetik olarak Asya ve Avrupa sığır ırkları arasında yer aldığı sonucuna varıldı.

Türkiye bitki çeşitliliği bakımından ender ülkeler arasındadır. Bu durumun bir örneği de ülke genelinde tohumdan yetişen ceviz çöğürlerindeki varyasyondur. Bu farklılığın ceviz ıslahında kullanılabilmesi için genetik materyalin ismine doğru olması ve aralarındaki genetik ilişkilerin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Yapılan bu çalışmada Uşak ilinden seleksiyon ile elde edilmiş bazı ceviz genotiplerinde genetik çeşitliliğin moleküler markörler ile belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 19 adet SRAP markör kombinasyonu kullanılmıştır. Bu markörlerden sayıları 2 ile 18 arasında değişen toplam 171 skorlanabilir bant elde edilmiş olup, bunların %77,2’si polimorfik olarak bulunmuştur. Markörlerden elde edilen bantların baz uzunlukları ise 100-1500 bp arasında değişim göstermiştir. Ceviz genotiplerine ait benzerlik oranı 0,21 – 0,85 arasında değişim göstermiştir. Çalışma sonucuna göre SRAP markör sisteminin ceviz genotipleri arasında genetik çeşitliliği belirlemede etkili şekilde kullanılabileceği tespit edilmiştir.

Cucurbitaceae family, contain lots of important species in terms of worldwide nutritional and economical value. Despite the molecular genetic researches conducted in recent years, genome data is quite limited for C. pepo which is agriculturally important. The main motivation of this work is to develop new and numerous SSR markers (Simple Sequence Repetitions) that is unique to Cucurbita genome which has extremely small number of genome-specific markers. The reference genome was scanned with bioinformatic tools in terms of repetitive motifs and 76744 genome-specific SSR loci were found. In this scope, 52303 SSR markers were developed for the first time by containing 20 chromosomes in C. pepo L. genotype and the data that belongs to the developed markers is saved in a database. The majority of the most common SSR motifs were detected as di-nucleotide repeats which was rich in terms of AT/AT. To evaluate the amplification efficiency and polymorphic band producing capability of newly developed SSR markers, a collection which contains 39 Cucurbita pepo L. genotypes is characterized and the SSR alleles are scored as 0/1, so that the data file was subjected to the analysis of genetic diversity in DARwin6 software program. The results of this study were evaluated as obtaining important molecular genetic markers of the pumpkin and using them in the future studies of molecular breeding and mapping to obtain important information.