Increased consumer interest in poultry meat produced in different production systems necessitates more detailed examination and comparison of chicken meat characteristics. Factors such as habit, reliability, product characteristics, animal welfare and sensitivity to environmental problems affect consumers’ preference to these products. Researches report that production systems and genotypes can be effective on protein, fat, fatty acids, vitamins, minerals, tenderness, juiciness, color and flavor. It was investigated that the effects of production systems and genotype on some chemical, physical and sensory characteristics of chicken meat in this review.

Bu çalışmanın amacı, altlık materyalinin kalitesi, çeşitleri ve bu materyalin etlik piliçlerin refah ve performansı üzerine etkilerini incelemektir. Etlik piliç yetiştiriciliğinde en uygun yetiştirme sistemi yerde yetiştiricilik olduğundan altlık materyali büyük önem kazanmaktadır. Etlik piliç üretiminde sağlanan gelişmeye bağlı olarak altlığa olan talep de artış göstermektedir. Altlık materyali olarak genelde saman, kaba odun yongası ve hızar talaşı yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlarla birlikte altlık materyali olarak buğday, arpa, çavdar, yulaf, ayçiçeği, çeltik, fındık, mısır, soya, fıstık, pamuk, şekerkamışı gibi malzemeler saf veya karıştırılarak kullanılmaktadır. Altlığın kalitesini altlığın nemi, pH'si, amonyum nitrat içeriği, kekleşme düzeyi ve su tutma kapasitesi belirlemektedir. İdeal altlığın nem oranı %20–25, pH değeri 8–10 arasında olmalı ve amonyak miktarı ise 25 ppm’i geçmemelidir. Altlık kalınlığı, altlığın türüne göre 2-10 cm arasında değişmekte, parça büyüklüğü de 0.6 cm’yi geçmemelidir. Altlık neminin artması pH düzeyini, NH3 konsantrasyonunu ve kekleşmeyi arttırır. Altlık materyalinin türü etlik piliçlerin performansı, refahı, sağlığı, davranışı ve ürün kalitesi üzerine etkili olmaktadır. Ayrıca bu materyallerin karkas kusurları, ayak-bacak problemleri, göğüste su toplanması, yaşama gücünde düşme, altlık nemi nedeniyle mikroorganizma gelişiminde artış, kümeslerde gaz ve toz oluşumunun artması gibi olumsuz etkileri bulunmaktadır. Bu olumsuz etkiler entansif işletmelerde büyük ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Bu nedenle etlik piliç yetiştiriciliğinde altlık materyalinin kalitesi ve çeşidi çok önemlidir.

Bu çalışma, Erzurum ili Aşkale İlçesindeki süt sığırcılığı işletmelerinde hayvan sağlığı uygulamaları ve sığır yetiştiricilerinin hayvan refahı konusunda görüşleri hakkında bilgi elde etmek üzere yürütülmüştür.  Çalışmanın materyalini 221 işletmeci ile yüz yüze yapılan anketlerden elde edilen veriler oluşturmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, yetiştiricilerin %79,8’nin gebe ineklere septisemi aşısı yaptırmadığı saptanmıştır. Ayrıca, işletmelerin sadece %20,7’sinin veterinerlik hizmetlerinden yararlandığı tespit edilmiştir. İşletmelerin %68,6’sında ecza dolabı ve ilkyardım kitleri bulunduğu ve en yüksek oranda bu ekipmanlara sahip işletmelerin 41-50 baş hayvana sahip işletmeler olduğu belirlenmiştir. Yıllık sağlık harcamaları bakımından işletmelerin yarıdan fazlası 1000-5000 ₺ harcamada bulundukları ve 31-40 baş hayvana sahip işletmelerde bu harcamaların en fazla (%46,7) olduğu saptanmıştır. Ayrıca, işletmelerin %44,6’sının yeme vitamin-mineral-tuz takviyesi yaptığı ve söz konusu işletmelerinde vitamin takviyesinin daha yüksek oranda (%66,7) yapıldığı tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra, hayvanlar üzerindeki sıcak ve soğuk stresi gidermek amacıyla genellikle sıcak havalarda su ile serinletme (%92,2) yapıldığı, soğuk havalardan korunmak için ise ahır izolasyonuna (%84,2) önem verdikleri saptanmıştır. Ayrıca, Yetiştiricilerin %95,0’i hayvan refahının gerekliliğini belirtmiş ve hayvan refahında en önemli unsurun ise genellikle hayvanlar için stressiz bir ortamın oluşturulması (%59,4) olduğunu ifade etmişlerdir. Yetiştiricilerin çoğunluğu işletmelerinde hayvan refahını sağladıklarını (%78,1) ve hayvanlarının gayet sağlıklı olduğunu (%89,5) bildirmişlerdir.