Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin tarımsal mekanizasyon düzeyini, coğrafik bölgeler açısından belirlemektir. Bu amaçla, Türkiye’nin coğrafik bölgelerinin tarımsal mekanizasyon düzeyi verileri için; 2013 yılına ait Türkiye İstatistik Kurumu verileri kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, Türkiye’de işlenen alana düşen traktör sayısı, traktör gücü ile traktöre düşen işlenen alan ortalamaları 2013 yılı için sırasıyla 77,73 traktör/1000 ha, 3,34 kW/ha ve 12,87 ha/traktör olarak bulunmuştur. Türkiye’de tarımsal mekanizasyon düzeyinin en yüksek ve en düşük olduğu bölgeler sırasıyla Ege Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi olup, mekanizasyon düzeyine yönelik ortalama değerler sırasıyla 147,86-27,23 traktör/1000 ha, 6,36-1,17 kW/ha ve 6,76-36,72 ha/traktör olarak bulunmuştur. 1000 ha işlenen alana düşen biçerdöver sayısı sırasıyla Marmara ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde 2,16 ve 0,07 değerleriyle bulunurken, en yüksek ve en düşük traktör başına düşen tarım alet ve makinaları sayısı ise sırasıyla İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’dan elde edilirken, birim traktör başına tarım makinaları ve aletleri ağırlığı en yüksek ve en düşük sırasıyla İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da tespit edilmiştir. Türkiye’de tarımsal mekanizasyon kriterleri, coğrafik bölgelere göre farklılık göstermekte ve istenen düzeyde değildir.

Bu çalışma, Konya Ovası Projesi (KOP) Bölgesi’nin 2009-2018 yılları arasındaki tarım alet ve makina varlığı ile tarımsal mekanizasyon özelliklerindeki değişimin saptanması amacıyla ele alınmıştır. Çalışmanın materyalini KOP Bölgesi’ndeki illerin 2009-2018 yılları arasındaki tarım alet ve makinaları istatistiksel verileri oluşturmuştur. 2009-2018 yıllarına ait traktör sayısı, traktör güç dağılımı ve tarım alanı değerlerinden yararlanılarak tarımsal mekanizasyon özellikleri ile bu özellikler arası ilişkiler belirlenmiş ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Karşılaştırmalarda; ortalama traktör gücü (kW), birim alana düşen traktör gücü (kW/ha), 1000 hektar tarım alanına düşen traktör sayısı (adet/1000 ha) ve bir traktöre düşen tarım alanı (ha/traktör) kriterleri esas alınmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, KOP Bölgesi’nin 2009 ve 2018 yılları verileri sırasıyla, ortalama traktör gücü 38,21 kW ve 38,91 kW, birim alana düşen traktör gücü 1,21 kW/ha ve 1,56 kW/ha, 1000 hektar alana düşen traktör sayısı 31,75 adet/1000 ha ve 40,09 adet/1000 ha ve bir traktöre düşen tarım alanı 31,50 ha/traktör ve 24,94 ha/traktör olarak belirlenmiştir.

Güvenilir gıdaya sürdürülebilir koşullarda ulaşılabilmesi için değişen dünya ve çevre koşullarında tarımsal üretim yapılması, teknolojik ve mekanizasyon kullanımını daha önemli hale getirmiştir. Bu çalışmada Şırnak ilinin tarımsal mekanizasyon düzeyi araştırılarak Türkiye ortalaması ile karşılaştırılmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu istatistiki verilerine dayanarak traktör sayısı, tarım alet ve makineleri sayısı ile tarımsal mekanizasyon düzeyi göstergeleri hesaplanarak özetlenmiştir. 2012-2022 yılları arasında Şırnak ili ortalama mekanizasyon verilerine göre, kullanılan tarım alanlarında %12, traktör güç değerlerinde %16 oranında artış gerçekleşmiştir. Birim alana düşen güç 0,66 kW ha-1, 1000 ha alana düşen traktör sayısı 18,72 olmuştur. Bir traktöre düşen toplam alan 53,43 ha olurken, traktör başına düşen alet makine sayısı 3,78 olarak bulunmuştur. Şırnak ilçeleri arasında mekanizasyon düzeyi yönünden en iyi sonuçları Cizre ilçesi verirken, Uludere ve Beytüşşebap ilçeleri düşük mekanizasyon değerlerine sahip verileri ile sonuçlanmıştır. Ayrıca Şırnak ili mekanizasyon verileri, bölge illeri ile benzer mekanizasyon sonuçları vermiştir. Ortalama traktör güç değeri 47,03 kW olarak, Türkiye ortalamasından daha yüksek sonuçlar oluştururken, diğer mekanizasyon parametreleri bakımından düşük mekanizasyon sonuçlarına sahiptir. İki ülkeye sınırı bulunan ilin tarımsal potansiyelini arttırmak için mekanizasyon düzeyinin en kısa sürede yükseltilerek işletme refah seviyesi arttırılmalı ve bölge kalkınması desteklenmelidir.