Boeren in Beweging : Hoe boeren afwegingen maken over natuurinclusieve landbouw en hoe anderen hen kunnen helpen

In de ‘Rijksnatuurvisie 2014 Natuurlijk verder’ is een nieuwe termontstaan: natuurinclusieve landbouw. Het Rijk zwengelde hiermee eendiscussie aan over de mate waarin en de manier waarop natuur eenplek zou moeten hebben in alle facetten van het boerenbedrijf. Het zoueen transitie moeten worden: de hele Nederlandse landbouw zou zichrichting natuurinclusiviteit moeten bewegen.Deze term is vervolgens opgepakt door onderzoekers, burgers, natuurorganisatiesen belangengroepen. Allerlei projecten werden de afgelopenjaren opgezet of onder de noemer ‘natuurinclusief’ gebracht. Inbijeenkomsten werd het gesprek aangegaan met ketenpartijen enlandbouworganisaties.Een transitie richting een natuurinclusieve landbouw gaat echter alleenplaatsvinden als boeren zelf in beweging komen. Als overheid, burgers,bedrijven en organisaties boeren willen helpen om die beweging temaken, is het belangrijk om inzicht te krijgen in wat hen beweegt. Watspeelt mee in de keuzes die zij maken om wel of niet de natuurinclusievekant op te gaan en welke rol heeft hun omgeving daarin?Deze brochure is het resultaat van een onderzoek naar die vragen. Hetwas een verkennend, kwalitatief onderzoek, beperkt tot de melkveehouderijen de akkerbouw en uitgevoerd in 2016/2017. We spraken metvijf melkveehouders in Eemland en vijf akkerbouwers in Flevoland;eerst individueel en vervolgens als groep per gebied. Want: hoe voerenboeren met elkaar het gesprek over natuurinclusieve landbouw? Ookspraken we voor elke sector nog met drie erfbetreders, om te verkennenhoe zij denken over de transitie naar natuurinclusieve landbouw.Het onderzoek was niet opgezet voor een representatief beeld, maarom inzicht te krijgen in wat meespeelt bij overwegingen van boeren omte kiezen voor natuurinclusieve landbouw.In het volgende hoofdstuk introduceren we het raamwerkdat we gebruikt hebben om zicht te krijgen op detotstandkoming van de keuzes van boeren op het gebiedvan natuurinclusieve landbouw. We hebben dit gebruiktom de interviews en focusgroepen voor te bereiden ente analyseren. Vervolgens vatten we samen wat natuurinclusievelandbouw betekent voor de melkveehouderijin Eemland en voor de akkerbouw in Flevoland. Ditmoet niet gelezen worden als objectieve waarheid, maarals de werkelijkheid zoals boeren die zien en zoals zij diein hun keuzes meewegen. Ook is het belangrijk om tebeseffen dat de inhoud van elk hoofdstuk is samengesteldop basis van de uitspraken van vijf verschillendeboeren, die niet per se door alle vijf zijn gezegd1. Inhoofdstuk 3 besteden we extra aandacht aan de rol vande erfbetreders. In hoofdstuk 4 vertalen we de bevindingenuit Eemland en Flevoland naar aanknopingspuntenom als politiek en maatschappij de keuze voor natuurinclusievelandbouw voor boeren gemakkelijker te maken.Ten slotte doen we gerichte aanbevelingen voor diversepartijen.Deze brochure is dan ook bedoeld voor iedereen die bijzou kunnen dragen aan een transitie richting natuurinclusievelandbouw: overheden, ketenpartijen, natuurorganisaties,agrarische collectieven, erfbetreders, burgersetc. Voor boeren staat er waarschijnlijk weinig nieuws indeze brochure, maar hopelijk wel veel herkenning! Alsonderzoekers hopen we dat meer mensen zich naaraanleiding van deze brochure willen verdiepen in enverbinden aan boeren die streven naar natuurinclusiviteit,en daarmee medeverantwoordelijkheid gaan nemenvoor ons landschap, ons voedsel en onze natuur.