Yield of winter wheat as a cover crop, undersowns and stubble crops with regard to nitrogen accumulation

польский. W badaniach porównano produkcyjność pszenicy ozimej, uprawianej przy zróżnicowanym nawożeniu azotem, jako rośliny ochronnej dla wsiewek seradeli pastewnej i koniczyny białej oraz ich mieszanki. Po zbiorze pszenicy wysiano międzyplony _ścierniskowe gorczycy białej i grochu pastewnego oraz ich mieszanki. Doświadczenie polowe przeprowadzono w dwóch sezonach wegetacyjnych 2004/2005 i 2005/2006 na glebie brunatnej właściwej oglejonej, zaliczonej do klasy bonitacyjnej IIIb i kompleksu przydatności rolniczej gleb żytniego bardzo dobrego. Przedplonem dla pszenicy ozimej by_ rzepak ozimy. Nawożenie P i K pod pszenicę wynosiło odpowiednio 33,4 i 74,7 kg. Siew pszenicy przeprowadzano corocznie w trzeciej dekadzie września. Najwyższy plon ziarna i słomy pszenicy uzyskano przy nawożeniu azotem w wysokości 90 kg·ha-1. Liczba ziaren w kłosie i masa 1000 ziaren ulegały zwiększeniu pod wpływem nawożenia azotem, co w efekcie zwiększało plon ziarna. Pszenica ozima stwarzała wsiewkom śródplonowym seradeli pastewnej i koniczyny białej oraz ich mieszankom korzystne warunki do wzrostu i rozwoju bez względu na wysokość dawki azotu. Uprawa międzyplonów _ścierniskowych po zbiorze pszenicy ozimej zwiększyła ilość biomasy nawozowej, a ilość nagromadzonego azotu zależała od właściwości biologicznych uprawianego gatunku. Mieszanki gatunkowe w obrębie wsiewek śródplonowych i międzyplonów ścierniskowych umożliwiły uzyskanie wysokiego plonu suchej masy i lepiej wpisywały się w ideę wprowadzania bioróżnorodności do rolnictwa zrównoważonego w porównaniu z międzyplonami jednogatunkowymi.

Английский. In the experiment, the productivity of winter wheat grown with diversified nitrogen fertilization as a cover crop for the undersowns crop of seradella and white clover, as well as their mixture were compared. After wheat harvest, stubble crops of white mustard and fodder pea and their mixtures were sown. Field experiment was conducted in two growth seasons – 2004/2005 and 2005/2006 on Eutric Gleyic Cambisol, quality class IIIb and very good rye complex. Winter rape was the forecrop for winter wheat. Wheat fertilization with P and K amounted to, respectively, 33.4 and 74.7 kg. Wheat sowing was carried out annually in the third decade of September. The highest grain and wheat straw yield were obtained with nitrogen fertilization in the amount of 90 kg·ha-1. The number of grains per spike and thousand grain mass increased under the influence of nitrogen fertilization, which consequently increased grain yield. Winter wheat created favourable growth and development conditions for the undersowns crop of seradella and white clover, as well as their mixtures, regardless of the nitrogen dose. Stubble crop growth after winter wheat harvest increased the amount of manurial biomass, and the amount of accumulated nitrogen depended on the biological properties of the grown species. Species mixtures within the range of undersowns and stubble crops made it possible to obtain a high yield of dry mass and in a better way met the idea of the introduction of biodiversity into sustainable agriculture in comparison with monocrops.

польский. bilans N, gorczyca biała, groch pastewny, koniczyna biała, mieszanka, nadziemna biomasa, seradela pastewna, siew jednogatunkowy

Английский. above-ground biomass, fodder pea, mixture, N balance, pure sowing, seradella, white clover, white mustard

6

83-96

3