In recent years the number of phytoplasma diseases that negatively affect yield and quality of many plants has been increasing around the world. As is known grafting, plant propagation materials (seed, bulb, tuber), parasitic plants and insect vectors play active role in the spread of phytoplasmas causing these diseases. These organasim which get through plate in the sieve tube element and systemically colonize the plant, it invade and multiply salivary glands, midgut, heomocel, brain and fat tissue after sucking up insect body with stylet. Subsequently they continue the cycle by moving to a new plant with a diseased insect feeding on a healthy plant. Although the existence of functional genomics in this cycle is known, there is little information about transmission of phytoplasma from vector to host plant or from host plant to vector, the mechanism of disease caused by phytoplasma in the plant and genomics involved in different reactions in the host plant against phytoplasmal infection.

Yetişkin bir insanın dengeli olarak beslenebilmesi için; bir günde 2800-3000 kalori ve en az 75-80 g protein alması ve alınan bu proteinin de en az 30-35 g’ının hayvansal kökenli olması gerekmektedir. Besin maddeleri karbonhidratlar, proteinler, lipitler, vitaminler ve minerallerden oluşmaktadır. Bütün gıdalar az veya çok bu bileşikleri içerir. Bitkisel kökenli besinlerde bu bileşikler olsa da et, süt, yumurta, bal gibi hayvansal kökenli besinlerde proteince zengin olmasının yanında içerdiği proteinin biyolojik değerliliği de yüksektir. Hayvansal ürünlerin hastalıkların tedavilerine destek olarak kullanılması üzerinde durulduğunda da keçi sütünün öneminin belirtilmesi gerekmektedir. Keçi sütlerinden birçok hastalıkların tedavisinde yararlanıldığı bilinmektedir. Keçi sütü ve keçi sütü ürünlerinin düzenli olarak tüketilmesinin egzema, astım, sindirim rahatsızlıkları, varisle ilgili bazı rahatsızlıklar, virus apseleri ve bazı alerjik durumların tedavisinde yararlı olduğu uygulamalardan alınan olumlu sonuçlarla belirlenmiştir. “Apiterapi “ arı ürünleri ile tedavi yöntemidir ve ülkemizde hızlı bir gelişme göstermektedir. Arıcılık aktivitelerinden elde edilen ürünler; bal, polen, propolis, arı sütü, arı zehiri gibi ürünlerdir. Bu ürünler halk arasında birçok hastalıklarda (uykusuzluk, sindirim sistemi hastalıkları, üst solunum yolu enfeksiyonları, romatizmal, gripal, ortopedik hastalıklar, deri kanseri, ekzema, astım, damar sertliği, mide barsak hastalıkları, romatizmal hastalıklar, böbrek, idrar yolu enfeksiyonları vb.) tedavilere takviye olarak kullanılmaktadır. Bal, propolis, arı sütü mükemmel bir antibakteriyel özelliğe sahiptir. Arı zehirinin antiromatizmal özelliği bulunmakta, polende immünolojik hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Hayvansal ürünlerin beslenme ve sağlık açısından önemi de göz ardı edilmemeli ve konuyla ilgili daha fazla çalışmanın yapılması gerekmektedir.

Kaz yetiştiriciliğinde verimli ve karlı bir üretimin yapılabilmesi ancak sağlıklı sürülerin olması ile mümkündür. Her ne kadar kanatlı hayvanlar içerisinde hastalıklardan en az etkilenen tür kazlar olmasına rağmen, kazlarda ciddi kayıplara neden olan birçok bakteriyel, viral, paraziter ve mantar hastalıkları bulunmaktadır. Diğer kanatlılarda olduğu gibi kaz yetiştiriciliğinde de hastalığın tedavisi, korunmadan daha pahalıdır. Bu nedenle hastalıkların çıkmasını ve yayılmasını en aza indirmek, hastalıkların tedavisinde tasarruf sağlamak, sürü sağlığını iyileştirip-geliştirmek, hayvan ölümlerini en aza indirmek ve işletme karlılığını artırmak için biyogüvenlik prosedürlerinin uygulanması gerekmektedir. Bu biyogüvenlik prosedürleri ise rutin ve yüksek riskli olmak üzere iki şekilde yapılabilir. Rutin biyogüvenlik prosedürleri hastalık etkenlerinin işletmeye girişinin engel olunması, etkili hijyen ve sanitasyon programının uygulanması, yeterli bağışıklığın oluşturulması için etkili aşı programlarının olması, kalifiye personel ile çalışılması, sürü yönetim programının düzgün olması ile denetim ve kontrolün iyi bir şekilde yapılması ile mümkündür. Yüksek riskli biyogüvenlik prosedürleri ise şüpheli ve salgın bir hayvan hastalığı durumunda planlı ve programlı bir şekilde yapılması gereken uygulamalardır. Sonuç olarak kaz yetiştiriciliğinde biyogüvenlik prosedürleri etkili ve disiplinli bir şekilde yerine getirilirse, sağlıklı sürüler ve daha fazla kârlılık elde edileceği unutulmamalıdır.

Kaz yetiştiriciliğinde verimli ve karlı bir üretimin yapılabilmesi ancak sağlıklı sürülerin olması ile mümkündür. Her ne kadar kanatlı hayvanlar içerisinde hastalıklardan en az etkilenen tür kazlar olmasına rağmen, kazlarda ciddi kayıplara neden olan birçok bakteriyel, viral, paraziter ve mantar hastalıkları bulunmaktadır. Diğer kanatlılarda olduğu gibi kaz yetiştiriciliğinde de hastalığın tedavisi, korunmadan daha pahalıdır. Bu nedenle hastalıkların çıkmasını ve yayılmasını en aza indirmek, hastalıkların tedavisinde tasarruf sağlamak, sürü sağlığını iyileştirip-geliştirmek, hayvan ölümlerini en aza indirmek ve işletme karlılığını artırmak için biyogüvenlik prosedürlerinin uygulanması gerekmektedir. Bu biyogüvenlik prosedürleri ise rutin ve yüksek riskli olmak üzere iki şekilde yapılabilir. Rutin biyogüvenlik prosedürleri hastalık etkenlerinin işletmeye girişinin engel olunması, etkili hijyen ve sanitasyon programının uygulanması, yeterli bağışıklığın oluşturulması için etkili aşı programlarının olması, kalifiye personel ile çalışılması, sürü yönetim programının düzgün olması ile denetim ve kontrolün iyi bir şekilde yapılması ile mümkündür. Yüksek riskli biyogüvenlik prosedürleri ise şüpheli ve salgın bir hayvan hastalığı durumunda planlı ve programlı bir şekilde yapılması gereken uygulamalardır. Sonuç olarak kaz yetiştiriciliğinde biyogüvenlik prosedürleri etkili ve disiplinli bir şekilde yerine getirilirse, sağlıklı sürüler ve daha fazla kârlılık elde edileceği unutulmamalıdır.